Vrouwengezondheid in 2040: investeren loont

Tijdens de Zorg2040 bijeenkomst over FemHealth ging een enthousiaste groep zorgprofessionals, onderzoekers, investeerders en ondernemers met elkaar in gesprek.

In 2010 is Lola twintig jaar oud. Ze worstelt met hevige menstruatieklachten, veroorzaakt door PCOS, een aandoening die 1 op de 10 vrouwen treft. Haar gynaecoloog schrijft haar zonder veel uitleg de pil voor. Lola krijgt geen keuze en geen verdere uitleg.

Vijftien jaar later, in 2025, wil Lola moeder worden. Ze stopt met de pil, maar zwanger worden blijkt lastig. Ze ondergaat in stilte verschillende miskramen. Uiteindelijk volgt een geslaagde zwangerschap. De bevalling is zwaar, de postpartumperiode traumatisch. Haar lichaam is kapot, haar geest uitgeput. Ze krijgt nauwelijks nazorg en moet snel weer aan het werk, terwijl haar hormonen alle kanten op gaan. Haar man ziet haar worstelen, maar weet niet hoe te helpen.

Hormonale klachten: effect op werk

Lola’s verhaal is het verhaal van vele vrouwen, zo vertelt spreker en dagvoorzitter Jo Sarah aan het begin van deze Zorg2040-editie. Zo’n 80 procent van de werkende vrouwen heeft hormonale klachten, 39 procent geeft aan dat dit ook effect heeft op hun werk. Toch gaat wereldwijd slechts 7 procent van het medisch onderzoek naar vrouwengezondheid. Volgens het World Economic Forum-onderzoek Prescription for Change (pdf) kan het dichten van deze kloof ons jaarlijks 1 biljoen dollar opleveren.

“Medische systemen zijn gebouwd voor én door mannen. Dat moet veranderen”, stelt Jo Sarah. Zij is oprichter van Umaversity, een community voor het mentale, fysieke en seksuele welzijn van vrouwen+. Umaversity heeft bijvoorbeeld een online kennisbank, biedt begeleiding van experts en ondersteunt communities rondom vrouwengezondheid.

Lees verder onder de foto’s.

Swipe door de selectie. Of bekijk alle foto’s van dit Zorg2040 event.

Een utopie?

Fast forward naar 2040. Lola herkent haar hormonale klachten op tijd dankzij slimme technologie. Haar arts neemt haar serieus, ze krijgt passende opties aangeboden en hoeft niet te vechten voor erkenning. Op haar werk is openheid over menstruatie en de overgang normaal. En in plaats van uitgeput, voelt ze zich voorbereid – gesteund door kennis, tools en een fijne community.

Klinkt utopisch? Niet als het ligt aan Jo Sarah en de andere deelnemers aan de Zorg2040 bijeenkomst. Het zijn zorgprofessionals en onderzoekers, investeerders en ondernemers uit de wereld van gezondheid en preventie. Zij zijn aanwezig op uitnodiging van de Zorg2040-coalitie, die bestaat uit Sigra, Rabobank, Amsterdam AI, Amsterdam Economic Board en ROM InWest. Tijdens dit Zorg2040-event over FemHealth staat dit belangrijke onderwerp op de agenda.

Niet begrepen

Sarah gaat in gesprek met een expertpanel van drie vrouwen die elk op hun eigen manier een boost geven aan vrouwengezondheid. Zo is Leila Badaou oprichter van Het Moedernetwerk, een stichting die gezinnen met kinderen met een beperking ondersteunt. “Ik zag in mijn werk in de gehandicaptenzorg dat veel moeders uit een andere cultuur niet weten waar ze terecht kunnen. Ze voelen zich niet begrepen in het systeem.”

Badaou vertelt over de impact van haar netwerk, waarin moeders elkaar steunen, ervaringen delen en samen sterker worden. “De zorg wordt effectiever als je begint bij de moeder. Een vrouw die zich gehoord en gesteund voelt, is beter in staat haar kind te ondersteunen. En dat heeft effect op de hele samenleving.” Ze pleit voor structurele samenwerking tussen formele zorginstellingen en informele netwerken zoals het hare. “Er zijn zoveel problemen waar vrouwen mee dealen: in zo’n netwerk kun je delen wat je tegenkomt.”

Leonie van de Kamer is oprichter van startup Choice.nu, een bedrijf dat pijn- en hormoonvrije anticonceptie ontwikkelt. “De pil heeft veel goeds gebracht, maar doet ook veel met de hormoonhuishouding van vrouwen in belangrijke levensjaren. Wij willen vrouwen échte keuzevrijheid geven.”

Haar bedrijf ontwikkelde een implantaat ter grootte van een rijstkorrel, dat aan het begin van de eileider wordt geplaatst. Dat implantaat op de markt krijgen is ingewikkeld. Door strenge regelgeving, wat Van de Kamer natuurlijk terecht vindt. Maar ook doordat investeringen achterblijven. “We zijn nu een crowdfunding gestart. Eigenlijk belachelijk dat dit nodig is.”

Investeringsklimaat

Ook Judith Huirne, hoogleraar gynaecologie in het Amsterdam UMC vindt dat vrouwengezondheid meer aandacht moet krijgen in het nationale investeringsklimaat. “We hebben in Nederland de infrastructuur en de kennis om een voortrekkersrol te pakken. Elke investering in vrouwengezondheid is het dubbel en dwars waard.”

Huirne houdt zich al sinds haar promotie 2007 bezig met dit belangrijke onderwerp. “Het verbaasde me toen al hoe weinig onderzoeksgeld er eigenlijk is voor aandoeningen die alleen vrouwen kunnen hebben, hoe lang het duurt voor we de juiste diagnoses stellen en dat we – als die er zijn – vaak alleen symptomatisch behandelen.”

Sindsdien zet Huirne zich in voor betere diagnostiek, kortere trajecten en meer structurele aandacht voor de economische schade van onbehandelde klachten. “We praten over enorme verzuimcijfers en zorgkosten, maar investeren nauwelijks in de oorzaak. Dit wordt echt onvoldoende geprioriteerd in Nederland, daarom probeer ik de maatschappelijke impact steeds beter in kaart te brengen. We moeten laten zien wat het kost om níet te investeren.”

Actiegericht

Het panel maakt behoorlijk wat daadkracht los in de zaal, zo blijkt als de aanwezigen met elkaar in gesprek gaan over wat zij zelf kunnen bijdragen aan FemHealth, vanuit hun eigen ervaring en expertise. Zij delen hun ideeën: investeren in vrouwvriendelijke innovaties, aandacht voor ijzertekort, een nieuw platform starten, een podcast maken, mannen betrekken bij het gesprek over menstruatie. Maar ook: onderzoek initiëren rondom vrouwengezondheid en werk, het onderwerp bespreekbaar maken op het werk, nieuwe diagnostiek ontwikkelen en vrouwen met PCOS bij elkaar brengen.

Er is dus veel actiegerichtheid, ingegeven door persoonlijke verhalen. Dat zien we ook terug in het plenaire gesprek dat de middag afsluit. Een vrouw vertelt over haar burnout-diagnose, terwijl ze eigenlijk in de overgang bleek. Een ander vertelt over haar twee dochters, die elke maand vanwege menstruatiepijn niet naar school kunnen. En een derde over haar alleenstaande vader, die niet goed wist wat te doen toen zij voor het eerst ongesteld werd. Zij zegt: “We moeten mannen niet buitensluiten als we het over dit onderwerp hebben. We moeten ze helpen dit een makkelijker en veiliger terrein te maken.”

En daar is de zaal het over eens: om vrouwengezondheid in 2040 een volwaardig onderdeel van onze gezondheidseconomie te maken, moeten we meer praten over vrouw-specifieke aandoeningen en de gevolgen ervan voor vrouwen zelf, maar ook voor onze maatschappij. Zoals Jo Sarah eerder vanmiddag al zei: “De toekomst van gezondheid is niet mannelijk of vrouwelijk, maar menselijk en gelijkwaardig. Laten we samen een nieuw hoofdstuk schrijven.”

Tekst: Mirjam Streefkerk