Zero Waste Zuidas schaalt op

Elf jaar geleden werd op de Amsterdamse Zuidas de eerste Green Business Club (GBC) opgericht. Inmiddels heeft de impactorganisatie zestien lokale clubs in het hele land. Ook dit jaar komen er naar verwachting weer een paar bij. Maar groei is niet per se het doel van GBC-directeur Eline Kik. “Het gaat ons om de kwaliteit: we willen dat elke club zo veel mogelijk impact maakt en dat elke club ons landelijke netwerk versterkt.” En dat lukt al goed. Jarenlang was GBC Zuidas de voorloper, vertelt Kik, die ook daar programmadirecteur is. “In het begin kwamen alle nieuwe lokale clubs naar ons toe voor het delen van kennis en ervaringen, maar inmiddels kunnen wij ook van andere clubs veel leren.”  

Zero Waste Zuidas

Zero Waste Zuidas is een van de programma’s waarmee GBC Zuidas andere GBC’s inspireert. In 2019 ondertekenden 27 Zuidas-bedrijven een overeenkomst met als doel een Zuidas zonder restafval in 2030. Focus daarbij: het voorkomen van afval en vervolgens hoogwaardige en zo lokaal mogelijke verwerking. Ook Amsterdam Economic Board is hierbij betrokken. “Ongeveer de helft van de participanten van GBC Zuidas ondertekenden de ambitie”, vertelt Kik. “Niet iedereen durfde het aan en dat laat wat mij betreft zien dat het om een stevige ambitie gaat.”  

In dit programma zijn al flink wat mooie stappen gezet op het gebied van inkoop, afvalscheiding en verwerking. Medewerkers van de deelnemende bedrijven werken op deze thema’s in subgroepen samen. Er worden kennissessies georganiseerd, afval wordt cijfermatig in kaart gebracht, inzamelaars zijn beter gaan samenwerken en voor kantoorgebouwen als WTC Amsterdam, de schoen, ITO en SOM zijn speciale wensen en eisen opgenomen in afvaltenders. “Ook is er een programma waarmee we met gamification organisaties helpen om circulair in te kopen,”, vertelt Kik. “ We trekken samen op met PHI Factory, die deze Circulair Inkopen Accelerator ontwikkelt. Er hebben zich 60 deelnemers van 21 organisaties opgegeven!” 

Ook jouw organisatie kan direct impact maken met duurzaam inkopen. Lees de praktische tips.

Gedrag en inkoop

Deelnemende bedrijven onderzoeken ook hoe ze op kantoor zuiniger met spullen om kunnen gaan. Daarvoor moet je ook medewerkers goed instrueren, zegt Kik. “Minder printen is natuurlijk een heel duidelijke en makkelijke stap, maar ook het goed regelen van afval scheiden en ervoor zorgen dat de gebouwbeheerder dat goed faciliteert, is belangrijk. Zo gaan Houthoff en Accenture, buren van elkaar in een bedrijfsverzamelgebouw, binnenkort hun koffiebekers recyclen via dezelfde partij door medewerking van hun beheerder.” Het is de wens dat er in de buurt van de Zuidas ook een hub komt voor hoogwaardige en innovatieve verwerking van verschillende afvalstromen. 

Een andere concrete uitkomst van Zero Waste Zuidas gaat over logistiek. Dat is de inkoopcatalogus, die GBC Zuidas onlangs publiceerde. Hiervoor deden HvA-studenten onderzoek aan de poort bij kantoorpanden. Ze bekeken waar busjes vandaan kwamen en wat ze allemaal bezorgden. “Deze zogeheten poortonderzoeken leverden veel inzichten op”, zegt Kik. “Bijvoorbeeld dat er soms bloemen, een mand fruit of lunch vanuit de andere kant van de stad of zelfs vanuit een andere stad werden bezorgd. Met de lokale catalogus stimuleren we bedrijven om dergelijke producten lokaal in te kopen. We laten zien welke bedrijven uit de buurt kunnen leveren, wat voor verpakkingsmateriaal ze gebruiken en hoe ze bezorgen. Dat stimuleert die leveranciers ook weer om duurzamer te werken.”  

GBC Sloterdijken

De zero waste-aanpak aan de Zuidas wekte ook de interesse van het Rijkswaterstaat-programma VANG Buitenshuis. Zij ondersteunen GBC Nederland met een financiële bijdrage om deze aanpak verder te brengen. “Daardoor kunnen we andere lokale clubs nu ondersteunen met projectmanagement-uren om dat op te zetten, waarbij we de aanpak van GBC Zuidas verbeteren en kopiëren waar mogelijk”, legt Kik uit.  

Dat gebeurt onder meer bij GBC Sloterdijken, die vorig jaar werd opgericht. Pantar en Milieu Service Nederland zijn daar twee van de founding partners en zij waren met de Circulaire Hub en Plastic Recycling Amsterdam (PRA) al goed op weg.  Twee andere deelnemers, Arcadis en APG, zijn hun afvalbeleid nu ook opnieuw aan het vormgeven. Plastic, metaal en drankkartons (PMD) van de deelnemers kan verwerkt worden bij PRA en op het terrein van Pantar kunnen innovaties rondom afvalverwerking getest worden. 

Netwerksturing

Boardlid Jacqueline Cramer was in de begintijd ook betrokken bij Zero Waste Zuidas en volgt de uitrol van het programma met veel interesse. “Het lastige bij dit soort initiatieven is het opschalen, om een echte transitie in gang te zetten en iets echt in de maatschappij te verankeren. Ik ben blij dat er nu een heel netwerk van initiatieven rondom zero waste is. Ik denk dat GBC Nederland als transitiemakelaar zoveel mogelijk kennis en cijfers moet blijven delen hierover.”  

Cramer weet, als bedenker van het concept netwerksturing, als geen ander hoe je moet samenwerken in een complex netwerk. Zij ontwikkelde tien bouwstenen voor zo’n samenwerking. “Je hebt rondom restafval te maken met een ingewikkeld netwerk van gemeenten, bedrijven, gebouwbeheerders en afvalverwerkingsbedrijven. Dit hele netwerk kun je effectief laten samenwerken door die bouwstenen te gebruiken.”  

Volgens Cramer kan het voor de zero waste-aanpak goed zijn om toe te werken naar een richtlijn met daarin verschillende prestatieniveaus, zoals ook wordt gedaan met de inkooprichtlijnen van PIANOo. “Je kunt dan als businessclub afspreken dat het laagste niveau over een paar jaar passé is.”

Wil je deel uitmaken van een sterk netwerk? Word lid van onze Network Council.

Gigantisch netwerk

GBC-directeur Kik hoopt uiteraard dat er in Nederland en dus ook in de Metropool Amsterdam (MRA) nog meer Green Business Clubs bij komen die meewerken aan de zero waste-ambities. “Daar kunnen we Amsterdam Economic Board goed bij gebruiken: die heeft een gigantisch netwerk, veel kennis en opereert op MRA-schaal. Ik denk dat we dat nog beter kunnen benutten.”  

 Tekst: Mirjam Streefkerk