Preventie in de zorg: dit is wat er al gebeurt

Preventie in de zorg; iedereen ziet het nut ervan in, maar doen we het? Past het wel in ons huidige zorgstelsel? Kun je er een businessmodel op bouwen? En heeft het ook echt nut? Tijdens de wintereditie van Zorg2025 kwamen deze vragen ter sprake.

De Zorg2025-bijeenkomst is een initiatief van Amsterdam Economic Board, Kamer van Koophandel, Rabobank en SIGRA, waarbij steeds een ander thema centraal staat. Bruno Loos (ACTA), Rianne de Vries (Breathomix) en Victor Ho (Niped) laten ons zien wat investeren in preventie kan opleveren, en dat er zelfs geld mee te verdienen is.

De mond als spiegel van gezondheid

Wat kunnen mond- en speekseldiagnoses ons vertellen over hoe gezond we zijn? Dat is de vraag waarmee Bruno Loos, professor Parodontologie bij het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam, zich al enkele jaren bezighoudt. En dat heeft al veelbelovende resultaten opgeleverd.

“De geneeskunde en tandheelkunde zijn gescheiden opleidingen die elkaar uit het oog zijn verloren”, stelt Loos vast. En dat is zonde, want mensen gaan wel naar de tandarts voor regelmatige controle. “Waarom zou je tandartsen dus niet inzetten voor vroeg-diagnostiek?”

Vanuit de wetenschap dat mensen met suikerziekte vaker complicaties hebben in de mond én dat er in Nederland zo’n 200.000 ongediagnosticeerde mensen met diabetes rondlopen, werden patiënten in het ACTA bijvoorbeeld onderzocht op HbA1c, een marker voor diabetes. Daaruit bleek inderdaad dat bij mensen met mondontstekingen deze marker veel vaker te vinden was. Deze patiënten werden doorverwezen naar een huisarts voor nader onderzoek.

Het ACTA is nu een nieuw project gestart waarbij het tienjaarsrisico op een vaat-gebeurtenis (hartaanval of beroerte of plotseling overlijden) wordt vastgesteld op basis van enkele parameters, waaronder of iemand ontstekingen in zijn mond heeft. Ook daar blijkt een opvallende relatie zichtbaar.

“De volgende stap is dat we naar speekseldiagnostiek gaan. Dat is echt een droom van mij: speeksel is zeer toegankelijk en geeft toegang tot zeer veel biomarkers”, legt Loos uit. Hij concludeert: “Dit is het moment. Er komt steeds meer kennis over, er zijn voldoende moleculaire technieken en computerkracht wordt nog steeds beter. Door de geneeskunde en tandheelkunde samen te brengen kunnen we de kwaliteit van leven écht verbeteren.”

Longziektes ruiken

Rianne de Vries is de bedenker van de eNose, een elektronische neus die op basis van stoffen in de uitademingslucht diagnoses kan stellen. Breathomix, het bedrijf erachter begon als afstudeerproject van De Vries en werd vervolgens een promotieonderzoek. BreathBase is het online platform achter de eNose en bevat de ademprofielen van duizenden patiënten.

Doordat de elektronische neus gekoppeld kan worden aan reguliere longfunctieapparatuur meet je in één meting niet alleen flow en volume van longen, maar ook de volledige uitademingslucht. De Vries: “Patiënten hoeven hierdoor maar één keer te blazen, artsen hoeven geen extra aanvraag voor een onderzoek in te dienen. En wat dat oplevert is extra resultaten.”

De eNose kan met minimaal 83 procent zekerheid op basis van het ademprofiel vaststellen of iemand astma, copd of longkanker heeft én welk type van die ziekte iemand heeft. Dat is voor artsen zinvolle informatie omdat ze daardoor gerichter medicijnen kunnen voorschrijven.

Breathomix is nu bezig met een studie naar immunotherapie, vertelt De Vries. “Immunotherapie kost ongeveer een ton per jaar, maar werkt maar bij een op de vijf patiënten. Reguliere tests kunnen met een zekerheid van 55 tot 60 procent vaststellen of een therapie zal aanslaan, maar wij kunnen met een nauwkeurigheid van 89 procent vaststellen of dat gebeurt. Zelfs als we voorzichtig schatten kunnen we hiermee jaarlijks 25 procent in kosten besparen.”

Breathomix focuste zich tot nu toe vooral op longziekten. “Maar dat is het topje van de ijsberg. We gaan ook onderzoeken of ademprofielen iets kunnen zeggen over diabetes, tuberculose andere vormen van kanker en leverziektes.”

Regie over gezondheid dankzij inzicht

“Geld verdienen met preventie is een weg van de lange adem”, begint Govert Ho zijn verhaal. Ho is directeur van &Niped, dat sinds 2005 bestaat en onder meer de Persoonlijke Gezondheidscheck ontwikkelde. “Iedereen vindt preventie fantastisch, maar verzekeraars keren vooralsnog vooral uit bij schade en veel minder bij het voorkomen van ziekten en artsen worden opgeleid om je beter te maken en niet om je gezond te houden”

&niped wil mensen zelf de verantwoordelijkheid geven over hun gezondheid. Eigen regie door inzicht, zo luidt de gedachte. “Tien risicofactoren bepalen zeventig procent van de ziektelast in de westerse wereld.”

Via een app kunnen mensen een account aanmaken om vervolgens een medisch wetenschappelijk gevalideerde vragenlijst in te vullen. Vervolgens krijgen ze een checkbox thuisgestuurd waarmee ze onder meer bloed kunnen prikken en de buikomvang kunnen meten.

Op basis van de resultaten krijgen mensen een persoonlijk advies.” We verkopen de check nu voor 95 procent aan bedrijven”, vertelt Ho. “Zij krijgen natuurlijk geen inzage in de individuele resultaten, maar wel een rapport op macroniveau.”

Die data kan hen helpen interventies te ontwikkelen om verzuim en productiviteitsverlies te reduceren. Daarnaast is er ook een persoonlijke businesscase, namelijk een hogere kwaliteit van leven. En voor de maatschappij zorgt investeren in preventie voor lagere uitkeringen en zorgkosten.

“Het Preventieakkoord is natuurlijk hartstikke mooi”, zegt Ho. “Maar het is vooral een mooi signaal. De overheid kan ons niet veranderen, dat kan alleen het individu zelf. En dat is precies wat we met &niped willen doen.”

10 december 2018

Meer weten over

Neem contact op

Deel dit artikel

#slimgroengezond

Wil je meer van dit soort artikelen?
Volg ons dagelijks op LinkedIn, X en schrijf je in voor onze Board Update.

Lees ook deze berichten