Data als reddingsboei voor de leefbare metropool

• Consortium van organisaties moet zorgen dat data in dienst wordt gesteld van de gemeenschap
• Van commercieel geëxploiteerde data naar maatschappelijk zin- en waardevolle data
• Amsterdamse ‘data common’-proeftuin moet maatschappelijk nut, kracht en grenzen van data commons aantonen

‘Data Commons Collective’ zet data in voor publieke doelen

Het consortium – genaamd ‘Data Commons Collective’ – bestaat uit Waag Futurelab, Universiteit van Amsterdam, Deloitte, Ahold Delhaize en AMdEX, op initiatief van Amsterdam Economic Board. Samen gaan zij de komende jaren op zoek naar het maatschappelijk nut, de kracht en de grenzen van data commons. Een visie op data delen waarin ervan wordt uitgegaan dat data als een nieuwe, digitale hulpbron kan worden gezien, volledig ten bate van de gemeenschap.

Data om urgente maatschappelijke problemen te lijf te gaan is vaak in handen van meerdere partijen met tegenstrijdige belangen. Iedereen bewaard en bewaakt die (gouden) data in silo’s. Met data commons kunnen partijen hun data-’aandeel’ tot de oplossing doneren aan een veilige plek die alleen gebruikt mag worden door de gemeenschap om het maatschappelijke probleem in kwestie op te lossen.

Data commons als tegenwicht voor datascepticisme

“Met de opkomst van big tech zijn we als maatschappij sceptisch tegen data aan gaan kijken. Met ‘Data Commons Collective’ willen we data uit de hoek van commerciële exploitatie halen door deze terug te geven aan de gemeenschap via data commons. Hierin kunnen datasets van verscheidene bronnen worden gecombineerd op basis van heldere afspraken, waardoor er nieuwe kennis kan worden opgedaan over complexe problemen. Zo moet datadelen juist iets positiefs en waardevols worden, waarmee we metropolen leefbaarder én leuker kunnen maken.”, aldus Marjolein Bot, Lead Energie & Digitaal bij Amsterdam Economic Board.

Data als reddingsboei voor leefbare steden

‘Data Commons Collective’ gaat in de komende maanden verschillende data commons opstarten, die het nut van data commons tastbaar moeten gaan maken door met concrete oplossingen te komen voor urgente maatschappelijke problemen op het vlak van energie, groene stedelijke ontwikkeling, mobiliteit, gezondheid en cultuur.

Ieder data common dient een ander doel en zal een andere uitvoering nodig hebben, maar de uitgangspunten zijn altijd dezelfde:

1. Dient een publiek of gemeenschapsdoel
2. Samenwerking tussen verschillende typen partijen
3. Beheer aan de hand van principes die acceptabel zijn voor de gebruikers en die bepalen wie onder welke voorwaarden toegang mag hebben tot de data commons, op welke manier ze mogen worden gebruikt, met welk doel en wat wordt verstaan onder datamisbruik
4. Inbedding om de kwaliteit van de data beheren, maar ook om te controleren of de principes worden nageleefd en te zorgen dat datamisbruik ook wordt opgemerkt en dat hierop een passende respons volgt.

De proeftuinen moeten uitwijzen welke voorwaarden essentieel zijn voor een succesvolle en veilige data common. Van daaruit wordt er gebouwd aan een innovatiemethodiek, een technologische infrastructuur en een leidraad voor bestuur en beheer van de data en de samenwerking.

Over ‘Data Commons Collective’

‘Data Commons Collective’ is een consortium opgericht in 2022, dat bestaat uit Waag Futurelab, Universiteit van Amsterdam, Deloitte, Ahold Delhaize en AMdEX, op initiatief van Amsterdam Economic Board. Samen onderzoeken zij het nut, de kracht en de grenzen van data commons.