Verantwoord datadelen met datacommons
Met het initiatief Verantwoord datadelen met datacommons wil Amsterdam Economic Board onderzoeken hoe we de potentie van data op een verantwoorde manier kunnen benutten voor maatschappelijke doeleinden. Transparant, eerlijk, inclusief en met behoud van zeggenschap over je eigen data. Dit onderzoeken we samen met partners uit kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties, bedrijven en overheden.
Waarom verantwoorde data?
Digitalisering veroorzaakt een maatschappelijke verandering die vragen oproept over veiligheid, discriminatie, beïnvloeding en de macht van technologiebedrijven. De uitdaging is om aan de ene kant misbruik van gevoelige data te voorkomen. Aan de andere kant is het belangrijk de enorme potentie van data te benutten, ten goede van de maatschappij. Datacommons zijn volgens ons hét instrument om tot verantwoord datagebruik te komen.
Datacommons dragen bij aan de visie van de Metropool Amsterdam om in 2040 een verantwoorde, duurzame en inclusieve digitale regio te zijn. Dit omvat een mensgerichte aanpak waarbij digitalisering wordt gedreven door maatschappelijke waarden met autonomie en controle over onze data. Technologie moet vanuit dit perspectief op een verantwoorde manier worden toegepast om maatschappelijke uitdagingen, waaronder energie, gezondheid, aan te pakken.
Wat is een datacommon?
Een datacommon is een samenwerkingsmodel waarin partijen data collectief beheren, dus niet door markt of staat, en delen voor een maatschappelijk doel. Het idee van datacommons omschrijft een governance-oplossing waarbij stakeholders onder diverse (dynamische) voorwaarden data delen.
Datacommons komen van pas in situaties waar persoonlijke data in het spel zijn, waarbij de data afkomstig is van diverse bronnen en op meerdere schaalniveaus. Er is internationaal een levendige gemeenschap van onderzoekers en ontwikkelaars die aan datacommons werken.
Wat hebben inwoners hieraan?
Inwoners van de Metropool Amsterdam moeten kunnen leven in een veilige, inclusieve, eerlijke en transparante, duurzame digitale stad. Inwoners moeten er in de basis op kunnen vertrouwen dat overheden en organisaties verantwoord omgaan met hun data. Zonder dat zij zich zorgen hoeven te maken over misbruik van data. Dit geldt met name voor de ongeveer 200.000 inwoners die digibeet zijn. Dat draagt sterk bij aan een leefbare stad.
Daarnaast krijgen eigenaren van data meer zeggenschap over hun gegevens. Datagebruikers en -eigenaren zijn in staat sneller tot afspraken te komen over het delen van data. Zo komt er meer data beschikbaar om maatschappelijke uitdagingen op te lossen. Dat is hard nodig: er wordt nu nog maar 1% van de data in de wereld gedeeld.
Hier werken we aan in 2023
- Meer partijen zien datacommons als instrument voor het verantwoord delen van data voor maatschappelijke uitdagingen en zij committeren zich hieraan. We ontwikkelen daarvoor een aansprekend verhaal over het belang van datacommons, waarin onder andere de relatie met toekomstige EU-wetgeving terugkomt.
- Via toegepaste, toegankelijke use cases inzichtelijk maken hoe datacommons voor de maatschappij kunnen werken. De principes en uitkomsten van de use cases moeten anderen inspireren om verantwoord data te delen.
Samenwerken met Amsterdam Economic Board
De uitdaging is om principes van datacommons breed toepasbaar te maken, door een toegankelijk model neer te zetten, dat zorgt voor vertrouwen en een gevoel van eigenaarschap en gedeelde verantwoordelijkheid.
Wij werken als non-profit organisatie samen met kennisinstellingen, bedrijfsleven, overheden en maatschappelijke organisaties. Het unieke van deze partnerschappen is dat we gezamenlijk werken aan belangrijke, toekomstgerichte, maatschappelijke onderwerpen, zoals Verantwoord Datadelen.
Op dit moment hebben verschillende organisaties elk een ‘stukje’ van de datavraag in handen. We zien dat de potentie van data om maatschappelijke vraagstukken op te lossen momenteel onvoldoende gebruikt wordt. Dit initiatief moet een beweging in gang zetten om op een andere manier data te delen en daadwerkelijk impact te maken.
Doe je mee?
Werk je aan maatschappelijke opgaven en is data delen daar een belangrijk onderwerp bij, of wil jouw organisatie samenwerken aan maatschappelijke opgaven? Doe mee en stuur een e-mail naar Marjolein Bot.
