We hebben iedereen nodig in Tech! (en zó gaan we dat doen)

De keerzijde van het succes is echter dat naast de economie, de kansenongelijkheid óók gegroeid is. Dus laten we niet te hard juichen. De laatste vier jaar was het makkelijke deel (deel I). De echt lastige vraagstukken liggen nog voor ons. Welkom bij deel II.

Hard groeien of samen bloeien?

De keuze die voor ons ligt: hard doorgroeien of samen bloeien.

Het uitgangspunt zou moeten zijn dat tech (weer) van en voor iedereen is. Nu is dat allerminst het geval. Het gebrek aan diversiteit is enorm met alle (aankomende) gevolgen van dien. Melinda Gates verwoordt dat treffend: “Als we het erover eens zijn dat kunstmatige intelligentie over twintig jaar onze ouderen gaat verzorgen, willen we dan dat deze geprogrammeerd is door een blanke puber uit de VS?”.

Daarnaast concentreren de tech banen zich nog steeds voornamelijk in Amsterdam. Dat stuwt vastgoedprijzen naar ongekende hoogte. Het drijft niet alleen leraren en kunstenaars de stad uit, maar zal op termijn ook startups treffen als we niet op een andere manier gaan denken. Het verworden tot een ‘Europese Seattle of Palo Alto’ met een homogene economie kunnen we voorkomen als we de groei ook distribueren door de Metropool-regio. Naar Purmerend, Almere, Haarlem, Zaanstad, Hilversum en andere delen van de regio. Daar ligt een enorm (talent) potentieel dat nog nauwelijks wordt aangesproken.

Een sleutel tot diversiteit en kansengelijkheid is iedereen toegang bieden tot tech-educatie, en vervolgens tech banen. Onze inzet zou moeten zijn om naast de mensen die tech toch wel vinden ook vrouwen, jongeren uit sociaal zwakkere wijken, mensen met een migratie-achtergrond, MKB’ers en grote groepen 40-plussers (‘Generatie X’) te her-, bij- en omscholen in tech.

Waarom toegang tot tech opleidingen voor bepaalde groepen zo moeilijk is

Na ontelbaar veel gesprekken, experimenten en georganiseerde events in bijvoorbeeld Poelenburg, Zuid-Oost, Nieuw-West en Purmerend werd ons steeds duidelijker wat de obstakels zijn voor bepaalde groepen.

Een kleine greep uit de ervaringen en voorbeelden van de afgelopen maanden:

Van velen hoorden we tijdens buurtbezoeken dat het hen ontbreekt aan rolmodellen. Geen van de broers, zussen, neven of nichten had een baan in de IT of tech. Of “Mijn vader heeft liever dat ik rechten of medicijnen ga studeren. Want dat zijn de banen met status bij mijn familie”. Regelmatig werden we geconfronteerd met onzekerheid over het eigen leerniveau: “Maar voor programmeren moet je toch goed zijn in wiskunde en engels?!”

Techionista, een aanbieder van data-science opleidingen voor vrouwen, ontving een mail van een alleenstaande moeder die aangaf dat ze niet kon stoppen met haar baan(tje) voor het volgen van de opleiding, omdat dan de kinderopvangkosten te hoog zouden worden. Een ander voorbeeld is de opkomst van het aantal jonge allochtone vrouwen uit Amsterdam Nieuw-West tijdens de open dag van een codeer-school, bij een fancy tech-incubator bij hen om de hoek. De opkomst was welgeteld: nul. Overduidelijk een voorbeeld van ‘de verkeerde communicatiekanalen gebruiken’.

Maar er waren ook positieve voorbeelden.

Zo organiseerden we samen met Codam een check-in event in de Zaandamse wijk Poelenburg en prompt kwamen de eerste aanmeldingen. Iets dat we moeten opschalen: evenementen waar tech-opleiders zich presenteren in de wijken zelf. Zo zagen we in het Brusselse Molenbeek hoe Ibrahim —een lokale ondernemer— een tech-hub en programmeerschool midden in zijn wijk tot een groot succes heeft gemaakt. Het zogenaamde Molengeek is een plek waar, de voorheen werkloze jongeren, hun startups beginnen en zich bekwamen in digitale vaardigheden op de coding-school. Met een pedagogisch-didactisch model dat jongeren met élk leerniveau weet aan te spreken en laat presteren. TechConnect gaat dit initiatief naar Nederland brengen: MolenGeek-franchises in onze buurten. En ons persoonlijke hoogtepunt was het bezoek van het ROC in Amsterdam Zuidoost bij de Johan Cruyff ArenA tijdens de TechConnect Week. 80 mbo studenten luisterden ademloos naar de data-analist van Ajax, die vertelde over zijn tech baan en vooropleiding, in de kleedkamer van hun helden. Iets dat we vaker gaan doen: het laten zien van de banen in tech op locatie, zodat jongeren een beter beeld kunnen vormen.

Inmiddels is ons helder waarom bepaalde groepen onvoldoende meedoen of aan welke knoppen we moeten draaien om effect te hebben.

Naar onze mening zijn dat: distributie, zelfvertrouwen, randvoorwaarden, discipline.

(gebrek aan) distributie, zelfvertrouwen, randvoorwaarden en discipline

Eerst een korte toelichting op de obstakels.

1. Het distributieprobleem.
   Advertenties en communicatie van tech opleiders zijn vaak in taalgebruik die door de genoemde doelgroepen niet wordt begrepen of waarin men zichzelf niet herkent. Er zijn onvoldoende rolmodellen (in de nabije omgeving) en men heeft geen goed beeld bij welke verschillende profielen tech-banen er zijn of welke vaardigheden gewenst zijn. Inclusive recruitment is nog bij weinig bedrijven doorgevoerd.
2. Laag zelfvertrouwen.
   Zolang tech-banen worden geassocieerd met goed zijn in wiskunde en Engels, zullen velen niet de moeite nemen hun kwaliteiten in ‘oplossingsgericht denken’ of ‘leren-te-leren’ te etaleren. Tech-opleidingen en banen zijn er op alle niveaus en met diverse profielen. (V)mbo, hbo, wo, met of zonder diploma van een vooropleiding op zak. Laten we iedereen het zelfvertrouwen geven dat er een tech profiel is dat hen past.
3. Het ontbreken van randvoorwaarden.
   Praktische randvoorwaarden —zoals het ontbreken van financiële middelen om een tech-opleiding te volgen of computer, snel wifi en software aan te schaffen— staan in de weg. Nog te vaak komt het voor dat een student, die door armoede thuis bijvoorbeeld niet beschikt over een goede laptop, uit een werkgroepje wordt gezet. Dit kan zomaar de aanleiding zijn dat deze student uiteindelijk stopt met de opleiding. Scholen in sociaal-kansarme wijken hebben vaak niet de faciliteiten om digitale vaardigheden in het curriculum op te nemen.
4. Gebrek aan discipline.
   De discipline van ‘op tijd komen’, ’je huiswerk doen’ of ‘leven lang ontwikkelen’ is vaak door een sociale context ingegeven. Als er veel gedoe is in de thuissituatie of beïnvloeding van (foute) vrienden, gaat dat ten koste van deze discipline. Juist een tech-baan vereist deze discipline omdat de inhoud van de baan en de benodigde vaardigheden aan snelle verandering onderhevig zijn.

Wat te doen?!

Maar hoe krijgen we al het moois van tech-opleiders, aanbieders van digitale vaardigheden en werkgevers die tech-talent zoeken bij de doelgroep?

Dit zijn de TechConnect initiatieven waarmee wij alvast zijn begonnen. Doen jullie mee?

tekkieworden.nl — de gids naar studeren en werken in tech. Voor elk niveau: (V)mbo, hbo en wo, overzicht en inzicht in opleidingen en de baan-profielen in tech. Een instrument voor scholieren, ouders, loopbaanbegeleiders en jongeren werkers.

Teachforamsterdam — een samenwerking van bedrijfsleven, voortgezet onderwijs en lerarenopleiding UvA/VU om binnen vier jaar 200 (hybride) informatica docenten op te leiden. Een hybride docent combineert zijn baan in tech met het lesgeven in IT op een school.

MolenGeek (in Amsterdam) — het openen van MolenGeek franchises in Poelenburg en Nieuw West. Met delegaties uit Nieuw West en Poelenburg is een bezoek gebracht aan Brussel. Inmiddels zijn de gesprekken om een franchise op te nemen in hun wijken in volle gang. Een heuse tech hub middenin diverse Amsterdamse communities. Doel: twee vestigingen geopend in 2019.

TechEduFonds — Het opzetten van een fonds dat middelen beschikbaar maakt om iedereen financieel te faciliteren in het her- en bijscholen. Het TechEduFonds zorgt voor een faciliteit voor lesgeld, leefgeld en randvoorwaarden. Denk aan bijvoorbeeld voorfinanciering opleidingsgeld, het behoud van uitkering, behoud van kinderopvang bijlage, ruimte geven aan zgn. Income Share Agreements, enzovoort.

‘Digidoeners’ in elke klas, elke week — samen met FutureNL gaan we lessen digitale vaardigheden op elke basisschool in de Metropoolregio Amsterdam realiseren. We zorgen voor de faciliteiten in de klas en ondersteunen de leerkracht.

TechConnect Liaisons — In gemeenten, wijken en communities stellen we liaisons aan  die schakelpunt zijn tussen de community (buurt of stadsdeel) en de TechConnect instrumenten. Zo kunnen we speciale Tekkie Worden Workshops organiseren. Zoals samen met Studiezalen gebeurt begin maart. Waar jongeren in zes lessen ‘leren een website te bouwen’ en zo in aanraking komen met de baan-profielen in tech.

MKB Digital Power — Het MKB Digital Power Program richt zich specifiek op MKB bedrijven en haar management. Met dit initiatief laten we zien dat het mogelijk is MKB ondernemers en management op een praktische manier Digitale Vaardigheden bij te brengen. Dit gebeurt onder andere in samenwerking met De Koepel in Haarlem die als speerpunt ‘future proof MKB’ heeft.

Workforce Pact — een samenwerking van 30 corporates in de Metropoolregio Amsterdam die zich committeren aan het opleiden van 20.000 medewerkers tot data-gedreven professionals. De samenwerking heeft tot doel versnelling, schaalvoordelen behalen en ook onderlinge mobiliteit te activeren.

TechConnect Week — Een week in het teken van tech banen en digitale vaardigheden, met proeflessen, bedrijfsbezoeken, gastlessen, banenmarkten en assessments. De eerste editie was Oktober 2018. We gaan dit de komende jaren herhalen en onderdelen van de TechConnect Week beschikbaar maken voor andere events, zoals TNW Conference. Zodat nieuwe doelgroepen ook worden aangesproken naar de bestaande tech events te komen.

De bovenstaande initiatieven zijn inmiddels opgestart.

Andere initiatieven zoals inclusive tech recruitment, ‘overgekwalificeerden’ bijscholen naar tech banen en het versneld schalen van nieuwe onderwijs-aanpakken (oa. BIT-Academy, Make IT work) zijn nog in ontwikkeling.

De afgelopen vier jaar konden we volstaan met ‘Het gewone, ongewoon goed doen’. Dat bracht een enorme groei. Maar om samen te bloeien is er meer nodig. We moeten onze natuurlijke grenzen over om werelden bij elkaar te brengen. We zullen moeten uitreiken en uitnodigen. We dienen volhardend te zijn om alle obstakels weg te nemen. We hebben vier perspectieven te begrijpen in ons werk: diversiteit, armoede, educatie én economische ontwikkeling.

We hebben jou nodig. We hebben iedereen nodig in tech. Doe je mee?

Onwards, Viktor Bos & Ruben Nieuwenhuis

—

Noot: de auteurs zien tech niet als een sector maar (groeiend) onderdeel van alle sectoren. Tech banen zijn dus te overwegen bij ziekenhuizen, overheden, MKB, corporates, startups, enzovoort.

Over TechConnect

Initiatiefnemer van TechConnect is de Amsterdam Economic Board. Samen met de tientallen stakeholders is een actieprogramma ontwikkeld dat de komende vier jaar de mismatch tussen vraag en aanbod in de tech wereld in de Metropoolregio Amsterdam moet overbruggen.

TechConnect zal regie voeren op de vele initiatieven die meer mensen moeten opleiden en aan het werk helpen, oa door meer groepen uit de maatschappij in te laten stromen en deze initiatieven te helpen opschalen. De ambitie van het programma TechConnect is om een gezonde voedingsbodem te bieden voor tech talent ontwikkeling —voldoende capaciteit & opleidingsniveau— in de gehele Metropoolregio Amsterdam en een voorbeeld te zijn in diversiteit binnen haar tech cluster.

We willen dat de regio wordt gezien als de Tech Talent Pool van Europa met de meeste diversiteit en een inclusief karakter.

Concreet: Naast de reguliere instroom 50.000 extra mensen activeren in de komende 4 jaar