Mindchange nodig om met climate change om te kunnen gaan

‘De coronacrisis laat zien dat we snel kunnen veranderen. Dat is ongelofelijk hoopvol. Maar het is geen garantie dat we na de crisis een betere of een slechtere wereld bouwen.’, stelt Thomas Rau, architect, oprichter van Madaster en vooraanstaand denker over de circulaire economie. Een echt duurzaam herstel vraagt om een mindchange. Hij adviseert om daar actief aan te werken. ‘Laat het opbouwen van de economie daarom niet alleen over aan mensen uit het oude systeem.’

Rau was de zevende spreker in de reeks MRA Universities die de Gemeente Amsterdam, de Metropoolregio Amsterdam en de Amsterdam Economic Board wekelijks organiseren. Kijk het webinar hier terug:

Oneindige groei past niet binnen een gesloten systeem

De wereld kun je beschouwen als een gesloten systeem, waarin niets uitgaat, maar ook niets bijkomt (behalve dan zonne-energie). Met basisschoolkennis kun je al zien dat oneindige groei niet past binnen zo’n gesloten systeem. Niet alleen wij moeten het doen met de materialen die we op aarde vinden, dat geldt ook voor de generaties na ons. Materialen gebruiken en daarna weggooien, is geen duurzame oplossing. Toch is dat nog steeds vaak het verdienmodel: lampen die na 1000 uur stuk gaan, elektrische auto’s die zoveel kobalt nodig hebben, dat de wereldwijde voorraad binnen de kortste keren uitgeput zal zijn.

Rau haalt het voorbeeld aan van Airbnb: ‘Ze maken geen bedden op en ze serveren geen ontbijt, toch zien we hen als het grootste hotelbedrijf ter wereld. Ze zijn de grootste met niks, ze hebben maximale macht, maar geen verantwoordelijkheid’. Ook de klanten krijgen in zijn ogen geen transparante producten en diensten, als macht en verantwoordelijkheid niet in dezelfde hand zijn.

Verdienmodellen die macht en verantwoordelijkheid koppelen

Inmiddels zijn er ook verdienmodellen waarbij het anders gaat. Zo levert Philips aan Schiphol verlichting ‘as a service’. Dankzij omdenken en langjarige afspraken is het rendabel om te investeren in verlichting die lang meegaat, en weinig onderhoud en energie vraagt. Ook Volvo ontwikkelt zich van autoverkoper naar dienstverlener die mobiliteit aanbiedt.

In de ‘as a service’-verdienmodellen worden producten niet meer verkocht, maar alleen in bruikleen gegeven. Dit bibliotheekprincipe kan je ook toepassen op materialen. Samen met het Vaticaan is Rau bezig om dit voor een aantal Afrikaanse mijnen uit te werken. Zo zou de mijn de verantwoordelijkheid kunnen houden over de waardevolle grondstoffen, of ze nu net gewonnen zijn of terugkomen via een retoursysteem om opnieuw ingezet te kunnen worden in andere producten.

We moeten af van de term ‘vastgoed’

Rau refereert ook aan zijn eigen vakgebied, de architectuur, en stelt dat we af moeten van de term ‘vastgoed’. Door alle gebouwen te beschouwen als tijdelijk, als ‘losgoed’, kunnen we de circulaire economie beter inrichten. Met Madaster kunnen partijen registreren welke materialen zij in bijvoorbeeld gebouwen hebben verwerkt. Met deze data kunnen niet alleen de materialen ook na de levensduur van het gebouw goed worden beheerd, maar kunnen ook allerlei partijen apps en diensten gaan aanbieden. In de regio Amsterdam wordt inmiddels geëxperimenteerd met een omgevingsregister, na het recent winnen van de MRA prijsvraag. Ook bij data is het belangrijk dat macht en verantwoordelijkheid in één hand blijven. Partijen blijven zelf eigenaar van de data en bepalen wat er wel en niet mee gedaan kan worden.

Duurzaam Inkopen met Impact

Jacqueline Cramer, Boardlid en Regisseur Circulaire Economie van de Amsterdam Economic Board, vertelt dat de Board partijen oproept om hun Facilitaire Inkoop en Levering met Impact te gaan doen en hun ervaringen te delen. Ze haalt de weerbarstige praktijk aan die duurzaam inkopen van bijvoorbeeld beeldschermen in de weg zit. ‘Dit zijn internationale en complexe ketens en inkopers willen liever geen risico’s nemen’. Rau begrijpt dat lineaire producten maar moeizaam passen in een circulair systeem. ‘Het is een oude reflex om op die manier naar risico’s te kijken. Door te vragen naar prestaties bij aanbestedingen, kan de creativiteit en het expertise van de markt ingezet worden. De overheid kan dit ondersteunen met wet- en regelgeving’. Hoewel zijn ongeduld voelbaar is, roept hij toch op om elkaar te helpen. ‘Het is oncomfortabel om je denken te moeten bijstellen. Toch moeten we echt af van ons antropocentrische wereldbeeld’.

Doe mee met Inkopen met Impact

Met elke euro die je als organisatie uitgeeft aan producten en diensten, heb je de keuze voor het duurzamer, eerlijker of innovatiever alternatief. Daarmee is Inkopen met Impact een belangrijke driver voor een slim me, groene en gezonde toekomst van de Metropool Amsterdam. Systemen en gewoontes worden zo doorbroken.

Het mooie is dat iedereen kan Inkopen met Impact. Of je nu bij een MKB-bedrijf, startup, corporate of instelling werkt, ook jouw organisatie kan meedoen. Ben je nog nieuw op dit gebied en wil je weten hoe jij aan de slag kan gaan en impact kan maken met je inkoopbeleid? Vul dan dit formulier in, wij nemen dan contact met je op! Vragen? Neem contact op met Claire Teurlings of Richard hoving.

Lees meer

Waarom de Board anders inkopen stimuleert
Het inkopen van circulaire schorten voor de zorg
Verschilmakers: Circulaire praktijkverhalen van inkopers
Prijswinnaars Dexes en Madaster vullen elkaar perfect aan
Hoe kunnen we de toekomst creëren die we willen, ook nu tijdens de corona crisis

Wil jij voortaan ons belangrijkste nieuws in je mailbox ontvangen? Meld je dan hier aan voor onze maandelijkse Board Update.