Hoogwaardige textielrecycling en ‘circulaire esthetiek’ in de Metropoolregio

We begonnen in 2020 met de ronde tafel gesprekken tijdens de Maandag Wasdagen en nu staat er een ambitieuze visie voor Circulair Textiel in de Metropoolregio Amsterdam en lopen er mooie initiatieven door koplopers gebundeld in een Green Deal. Die visie is nodig omdat verschillende deelinitiatieven weliswaar mooie successen boeken, maar we willen versnellen om tot 100 procent circulair textiel in 2030 te komen. De stuurgroep van de Green Deal Circulair Textiel werkte samen met PwC de afgelopen maanden aan deze visie, die meer richting moet geven aan de plannen.

Vandaag presenteert stuurgroepvoorzitter Jacqueline Cramer een eerste versie van deze visie. Op basis van de feedback die zij vandaag ophaalt en nog twee verdiepingssessies maakt de stuurgroep een definitieve versie. Die wordt op 19 april gepresenteerd tijdens het Reflow-event, ter afronding van het EU-project waaraan de Gemeente Amsterdam deelneemt.

Visie Circulair Textiel Metropoolregio Amsterdam

De missie staat als een huis: “De Metropoolregio Amsterdam wil een forse paradigmaverschuiving voor de textielindustrie aanjagen en komen tot 100% circulair textiel in 2030. We doen dit door samenwerking aan te jagen, de kracht van regeneratieve esthetiek in te zetten en data in te schakelen.”

Bij deze missie horen specifieke doelen. Zo moeten producten zo worden ontworpen en gemaakt dat ze lang meegaan of juist eindeloos kunnen worden gerecycled. Businessmodellen zorgen ervoor dat producten worden behouden met de hoogste waarde. We gebruiken post-consumer gerecycled materiaal, zorgen voor een transparante waardeketen en produceren bij voorkeur lokaal op basis van vraag. Externe kosten zoals negatieve milieu-impact zijn een integraal onderdeel van de productprijs.

De stuurgroep formuleerde twee speerpunten die moeten helpen de doelen te bereiken. Het eerste is ‘regeneratieve esthetiek’. Dit speerpunt draait om het aantrekkelijk maken van de nieuwe circulaire producten en diensten. Het gaat erom het beeld van mode bij zowel ontwerpers als eindgebruikers te veranderen. Cramer: “Designers kunnen verleiden en zo andere designers inspireren maar ook juist gebruikers op andere manieren naar fashion gaan kijken. Circulaire textiel – en bijbehorende business modellen – moet aantrekkelijk worden.”

Het tweede speerpunt is ‘hoogwaardige recycling’. “We moeten op een zo hoogwaardig mogelijke manier de kringloop sluiten”, licht Cramer toe. “Dat betekent dat we de inzameling en verwerkingscapaciteit van afgedankt textiel moeten vergroten en ook de afzet van zowel her te gebruiken als gerecyclede vezels uit niet herdraagbaar textiel goed moeten regelen. Onze ambitie is om het volume met een factor 200 te vergroten en zo ook de prijs van hergebruikte producten en materialen te reduceren, wat weer goed is voor de vraag.”

De bestaande initiatieven** worden ondergebracht bij deze twee speerpunten. Om de doelen te bereiken is actiegerichte samenwerking belangrijk, zegt Cramer. “We hebben een enorme uitdaging, dus we kunnen jullie denk- en doekracht goed gebruiken.”

Circulaire esthetiek

In breakoutrooms gaan de drie groepen in gesprek over de visie en missie en de bijbehorende speerpunten. Daar blijkt dat er veel enthousiasme is over de ambitieuze plannen: de Amsterdamse regio kan een leidende rol gaan spelen in deze transitie. Maar er zijn ook vragen. De term ‘regeneratieve esthetiek’ vinden veel mensen abstract of wetenschappelijk. Cramer en de andere aanwezigen kunnen zich goed vinden in het door een van de groepen voorgestelde alternatief ‘circulaire esthetiek’. Ook merkt iemand op dat hij in de plannen het zoeken naar nieuwe businessmodellen met bestaande bedrijven mist.

Voor het slagen van de ambities is het cruciaal dat het onderwerp bij grote bedrijven ‘chefsache’ wordt, zo stelde de eerste groep vast. “Circulair textiel moet leidend worden bij alle besluiten die genomen gaan worden en alle investeringen die gedaan gaan worden. Daar moet een directiekamer achter gaan staan.”

Deze groep focuste zich op het onderwijs. Onderwijsprojecten zouden meer moeten samenwerken met lokale bedrijven. “En verder moet het circulaire denken en de randvoorwaarden daarvoor een permanent onderdeel van de onderwijsprogramma’s worden. Gelukkig gebeurt dat al steeds meer.”

Hoogwaarde recycling

De tweede groep stelt vast dat ‘hoogwaardige’ uit het tweede speerpunt een belangrijk woord is. Recycling is nu nog te vaak downcycling, terwijl we zouden moeten proberen om nieuwe garens te maken van post-consumer-materiaal. Daar is forse opschaling voor nodig en verbetering van de sortering. En naast mechanische recycling moet ook chemische recycling** daarbij een rol spelen, zoals ook groep drie vaststelt. Een ander aandachtspunt is duidelijke informatievoorziening voor consumenten en producenten.

Ook ontwerp kwam bij deze groep ter sprake. Iemand tipt de Circulator Guide van H&M Group waarmee designers de impact van hun ontwerpen kunnen berekenen. En voor het eerste speerpunt is design for recycling niet voldoende. We moeten gaan voor recycling for design: dus nu al (post consumer) gerecyclede materialen meenemen in nieuwe ontwerpen.

Werkkleding en monostromen

Een mooi inzicht bij de derde groep was dat als de circulaire esthetiek goed is het met dat tweede speerpunt ook wel goed komt. Deze groep focuste zich op o.m. werkkleding en daar blijft inzameling en sortering een uitdaging. Monostromen helpen daarbij, maar dat kunnen ook stromen zijn van blends. De definitie van monostroom moet je daarbij goed in de gaten houden. Chemisch recyclen zal verder ontwikkeld moeten worden maar vooral ook volume van vraag naar gerecyclede vezels omdat chemisch recyclen grote volumes vraagt.

Data speelt ook een belangrijke rol bij het realiseren van de ambities, vult Marten Boels, grondstoffenregisseur MRA nog aan. “Als we goed in kaart krijgen wat er in de textielbak gaat en wat we eruit kunnen halen hebben we een enorme versneller te pakken. Met track&trace kunnen we de kwaliteit van textiel veel beter inzichtelijk maken.”

Claire Teurlings, Lead Circulaire Economie bij de Board ziet daarvoor goede mogelijkheden. “De regio heeft ambitie om op het gebied van ICT en data koploper te zijn en er lopen al een paar mooie initiatieven rondom data en textiel bij Textile2Textiles en de Denimdeal dus het lijkt me goed dat we daar aansluiting bij zoeken.”

Coalition of the willing

Jacqueline Cramer is blij met de input die ze vandaag ophaalt. “Regeneratief gaan we in elk geval niet meer gebruiken”, zegt ze lachend. “Verder ben ik het ermee eens dat dit chefsache moet zijn en dat we aan onze textielambities met een coalition of the willing moeten werken, dus alleen met partijen die op deze thema’s echt het verschil willen maken.” Communicatie is een ander aandachtspunt. “We moeten ons verhaal goed in de markt zetten, daar zijn we tot nu toe te weinig mee bezig geweest.”

Verder is de voorzitter van de stuurgroep nog op zoek naar wat we hier in de regio moeten doen en wat we aan regio’s als Twente en Tilburg moeten overlaten. Neem werkkleding waar in Tilburg al veel (circulaire) aanbieders en producenten zitten. “Moeten we ons hier dan vooral focussen op inkoop en aanbestedingen? De komende tijd gaan we ook proberen dat helder te krijgen.”

Huiswerk genoeg dus voor de stuurgroep. De komende weken gaat de groep met de feedback en vragen aan de slag en zijn er nog twee verdiepingssessies. Wil jij je aansluiten bij de coalition of the willing? Of in elk geval op de hoogte blijven van alle activiteiten rondom de Green Deal Circulair Textiel, stuur een mail naar/ meld je bij Claire Teurlings.

Textielagenda

• 7-12 februari: Week circulaire economie met o.a.: Lancering shopping route Amsterdam, Lancering AnotherLife campagne (softlaunch)
• Maart: lancering United Repair Center
• 19 april: Community Meetup #6 – finale visie, inclusief roadmap, Eindevent REFLOW (tijdens week Fashion Revolution)