Scenario: Global Giants

We werken aan een slimme, groene en gezonde metropool van de Toekomst. In het scenario Global Giants is er een aantal krachten die daarbij helpen. Tegelijkertijd zijn er ook bedreigingen. Wat moeten en kunnen we doen om in dit scenario de juiste stappen te zetten?

Technologische revolutie met winstoogmerk

De combinatie van geharmoniseerde internationale standaarden met vrijhandel zorgt voor een optimaal klimaat voor baanbrekende technologieën. Europa nodigt de grote bedrijven uit om gezamenlijk innovatiemissies te formuleren, waarop zij vervolgens haar innovatiefondsen en de fondsen en maatregelen uit de Green Deal richt. Bedrijven investeren sterk in de inzet van nieuwe technologie. De sprongen op het gebied van robotisering, kunstmatige intelligentie en machine learning, blockchain, nieuwe productietechnieken en hightech materialen zijn haast niet bij te benen. De technologische revolutie levert veel voordelen op voor gebruikers, maar heeft ook gevestigde businessmodellen, sectoren en waardeketens opgeschud: van de logistiek tot en met de zakelijke dienstverlening en financiële sector. Al deze innovatie staat in dienst van efficiëntie, snelheid en kostenreductie. De maatschappelijke bijdrage en sociale impact die technologie kan leveren is voor bedrijven van ondergeschikt belang.

Technologische ontwikkeling is leidend, en wordt als het economisch aantrekkelijk is of met behulp van subsidies gebruikt om stappen te zetten richting een klimaatneutrale en circulaire economie. Een flink aantal bedrijven investeert niet meer in klimaatbelastende of lineaire  processen, omdat het voor hen simpelweg niet voldoende oplevert. Tegelijkertijd is het gevaar dat bedrijven minder aandacht hebben voor lokale vraagstukken en hun lokale footprint. En zit de overheid in de spagaat: dwingen we ze om er rekening mee te houden of schrikken we ze dan teveel af? Voor burgers geldt: wie het kan betalen, laat zijn huis verduurzamen en koopt biologisch voedsel.

Ook op het gebied van gezondheid wordt technologie ingezet om goedkoper gezond te blijven. Door Europa wordt afgedwongen dat bedrijven de privacy van burgers respecteren. Hierdoor zijn sommige diensten van techbedrijven niet beschikbaar in Europa. In de Europese regels zijn noodknoppen ingebouwd, waardoor in een crisis eenvoudig tijdelijk de veiligheid boven de privacy gesteld kan worden. Waar Europa staat voor een Europese vrije datamarkt, willen grote platformen data juist ten gelde maken door de markt snel te veroveren. De burgers doen alleen indirect mee aan dit debat en landen en regio’s kunnen hierin nauwelijks een eigen koers varen. Hierbij is het gevaar dat mensen zich afkeren van deze digitale maatschappij.

Ondanks de voordelen en welvaart die technologie de MRA biedt, profiteert niet iedere inwoner hiervan in gelijke mate. Tweedelingen zijn ontstaan wat betreft toegang tot technologie en arbeidsmarktperspectieven. Talent beweegt zich internationaal en de MRA is voor hen een aantrekkelijke plek. Tegelijkertijd kunnen niet alle mensen een plek op de arbeidsmarkt veroveren. Voor bedrijven is het niet vanzelfsprekend zich hiervoor in te zetten. Dit betekent dat de lokale overheden hierin een grotere rol moeten pakken. Zeker wanneer zij de welvaart in de hele metropool op peil wil houden.

 ‘Winner takes all’ bedrijven en regio’s

Grote, internationale, veelal technologische, bedrijven zijn sturender dan ooit. Zij weten het best internationaal talent en kapitaal naar zich toe te trekken en kunnen daardoor nog sneller innoveren en groeien. Startups in de MRA hebben in dit liberale klimaat weliswaar veel ruimte om te experimenteren, maar worden bij de eerste tekenen van succes opgekocht door de grote techreuzen. Het is ‘eten of gegeten worden’.

Consumenten willen het nieuwste van het nieuwste, het liefst voor een zo laag mogelijk prijs. De kleine winkelier is uit de winkelstraat verdwenen, weggeconcurreerd door de grote retailpartijen en webshops die profiteren van de lage prijzen op de wereldwijde markten.

Overheden proberen het multinationale bedrijven naar de zin te maken en geven hen veel invloed. In Europa doet men dit succesvol, waardoor we nog steeds een economische rol van betekenis spelen. Wel ontstaan grote verschillen tussen arm en rijk en tussen stad en platteland. Dit speelt ook binnen de regio Amsterdam. Door de blijvende verandering naar grotendeels werken en leren op afstand zijn de landelijkere en suburbane woongebieden bij digital nomads relatief gewilder geworden, zeker toen hier fors werd geïnvesteerd in connectiviteit. Voor bedrijven is het minder belangrijk om ín de stad gevestigd te zijn, hun werknemers kunnen nu van overal inloggen.

Toch leiden agglomeratievoordelen grote bedrijven nog steeds naar de Europese steden van betekenis. Stedelijke regio’s proberen in dit scenario om bedrijven te trekken die een positieve bijdrage leveren, maar ze realiseren zich dat dit kan betekenen dat partijen kunnen kiezen voor regio’s met minder eisen en meer belastingvoordelen. Door de sterke internationale connectiviteit en infrastructuur, de gedigitaliseerde diensteneconomie in de regio en het bieden van aantrekkelijke vestigingsfactoren, is de MRA een populaire locatie voor (Europese) gespecialiseerde hoofdkantoren. Ook is de MRA nog steeds van betekenis in de internationale handel van voedsel en verse waren. Juist door het succes staat de leefbaarheid en de infrastructuur van de regio onder druk. Het gesprek over economische groei versus brede welvaart staat nauwelijks meer op de agenda.

Een positieve business case

In het Global Giants scenario zijn het grote bedrijven die de dienst uitmaken, terwijl Europa vooral focust op het vervolmaken van de interne markt en het snel bereiken van politieke consensus. De bedrijven richten zich vooral op een positieve business case op korte en middellange termijn. Alleen als het hun concurrentiepositie versterkt, bijvoorbeeld in de strijd om consument en talent, investeren deze ondernemingen in schone en eerlijke producten en processen. Hernieuwbare energie of circulaire grondstoffen verhogen bijvoorbeeld de leveringszekerheid en prijsstabiliteit en hebben daarom waarde voor ondernemingen. Een focus op milieu en klimaat kan de ondernemingen voordelen bieden bij de war on talent of bij het aanboren van nieuwe doelgroepen, maar is geen doel op zich. Om in de Metropoolregio Amsterdam transities te versnellen kunnen overheden ondernemingen helpen om de businesscase positief te maken, toegang te geven tot start-ups en wetenschappelijke kennis en obstakels weg te nemen.

De vier scenario’s voor de Metropoolregio Amsterdam

Het scenario Global Giants maakt deel uit van de MRA scenario’s.

Via deze link kom je bij het volledige artikel over de toekomstscenario’s. Of klik direct hieronder om ook de andere scenario’s te lezen.