Een weerbare, dynamische en wendbare regio

Wat is uw favoriete plek in de regio? Dagvoorzitter Diana Matroos vraagt het aan de volle zaal in Theater Amsterdam. Op het scherm verschijnt een wordcloud, gemaakt door de aanwezigen. ‘Strand’ en ‘thuis’ zijn favoriet, maar we zien ook het Amsterdamse Bos en de Waterleidingduinen. De tweede vraag: hoe vindt u dat het gaat met de regio? Heel goed, zegt ruim 60 procent van de aanwezigen. Iets meer dan een derde antwoordt ‘gaat wel’.

Die laatste antwoorden zijn in lijn met de achtste editie van de Economische Verkenningen van de Metropoolregio Amsterdam (MRA), die Henri de Groot vandaag tijdens de bijeenkomst Facts of the Region presenteert. De Groot is hoogleraar Regionaal Economische Dynamiek aan de Vrije Universiteit en daarnaast onder meer kroonlid van de Sociaal Economische Raad. De Verkenningen zijn gemaakt door TNO, NEO Observatory en de VU.

Het kan beter

De samenvatting van die verkenningen: als regio doen we het goed, maar het kan beter. “De economie van de MRA draait op volle toeren. We doen het beter dan de rest van Nederland en beter dan concurrerende metropoolregio’s. We hebben al zes jaar onafgebroken groei en die groei blijft toenemen, al vlakt die wel iets af. Daarnaast begint de werkeloosheid tegen de ondergrens aan te lopen, we zitten op ongeveer vier procent.”

Fotografie: Marijn de Wijs | Klik hier voor meer foto’s 

Maar, stelt De Groot vast, het huidige groeimodel zit wel op een kantelpunt. Er is forse krapte op de arbeidsmarkt, de groei van de arbeidsproductiviteit neemt af, duurzaamheid blijft een uitdaging, de balans tussen publiek en privaat en de balans tussen regionaal, nationaal en Europa staat onder druk en bereikbaarheid vormt een grote uitdaging.

Daarom is de belangrijkste boodschap van De Groot: we moeten het dak repareren als de zon schijnt. “We kunnen er niet zomaar vanuit gaan dat we de groei van de afgelopen twintig jaar kunnen kopiëren naar de komende twintig jaar en dus moeten we het gesprek aangaan over onze langetermijndoelstellingen”, aldus de hoogleraar.

Buitenlandse migratie

Hij neemt zijn toehoorders mee de cijfers in. “De werkeloosheid daalt fascinerend snel. Je ziet dat vooral de groep laagopgeleiden de schokken van de arbeidsmarkt opvangt: tijdens de crisis liep daar de werkeloosheid hard op, en nu neemt ‘ie daar ook weer het hardst af.”

Een andere fascinerende figuur vindt De Groot die van de bevolkingsgroei. “Je ziet dat de bevolking in de MRA vooral nog groeit dankzij buitenlandse migratie. Per saldo verlaten Nederlanders de regio. De buitenlanders zijn dus nodig om economische groei mogelijk te maken.”

Voor de dalende groei van de arbeidsproductiviteit lopen de verklaringen uiteen, zegt De Groot. Het helpt bijvoorbeeld niet dat geld zo goedkoop is: bedrijven die het relatief slecht doen, kunnen daardoor langer in leven blijven. Door de relatief lage loongroei blijven de arbeidskosten laag, waardoor bedrijven geen incentive hebben om te investeren in het verbeteren van de productiviteit. En ook de vergrijzing draagt hieraan bij: de beroepsbevolking wordt ouder en bij oudere mensen neemt de arbeidsproductiviteit af.

Herziene MRA-agenda

Er zijn ook verschillen tussen de regio’s. De groei is relatief sterk in Amsterdam en de Haarlemmermeer. Maar dat is niet per se erg. De werkeloosheid in de omliggende regio’s is meestal lager dan die in het kerngebied. “Mensen vinden daar een baan en forenzen daar vervolgens naartoe.”

“Ik wil u uitdagen om met ons na te denken over de toekomst van de MRA”, besluit De Groot zijn verhaal. “We moeten met een ambitieuze agenda voor de toekomst komen. Dat er nu gedacht wordt aan een herziening van de MRA-agenda is een uitgelezen kans om aan die ambities handen en voeten te geven om zo een weerbare en wendbare regio te blijven.”

‘We staan er mooi voor’

De Groot reikt het eerste exemplaar van zijn economische verkenning uit aan Udo Kock, wethouder Economische Zaken in Amsterdam. “Ik vind het een mooi rapport. Als je naar het hele plaatje kijkt, staan we er hartstikke mooi voor.” Over de afvlakkende economische groei maakt Kock zich geen zorgen. “Extreme groei is niet lang vol te houden. We moeten er nu dus voor zorgen dat we een lange periode van solide groei vast weten te houden.”

Twee thema’s springen er voor Kock uit. “We moeten verstandig beleid maken voor meer betaalbare woningen. We moeten bouwen, bouwen en nog eens bouwen. En ook over onze bereikbaarheid maak ik me zorgen. We werken aan plannen om de Noord/Zuidlijn door te trekken naar Hoofddorp en om de metroring van Sloterdijk naar Centraal Station te sluiten. Dat is positief voor de hele MRA.”

Ondanks deze uitdagingen blijft Kock positief. “Ik spreek veel met buitenlandse investeerders en bedrijven. Die roemen Amsterdam om zijn open karakter, om zijn bereikbaarheid en leefbaarheid. Dat open, internationale karakter hebben we al 400 jaar en is echt een asset.”

Lees verder

• AT5: “Amsterdam dendert door: economie groeit harder dan in rest van Nederland“
• Het Parool: “Groei economie regio Amsterdam loopt tegen grenzen aan“
• NU.nl: “Economie van Amsterdam groeit harder dan in de rest van Nederland“
• Metronieuws: “Metropoolregio Amsterdam krijgt 57.000 nieuwe banen“
• NH Nieuws: “Economische groei in Metropoolregio Amsterdam blijft hoog“

Tekst: Mirjam Streefkerk | Fotografie: Marijn de Wijs