‘Data kunnen ons helpen weer terug te gaan naar normaal’

Met het uitbreken van de coronacrisis is zijn werk misschien wel belangrijker dan ooit: in welke straten drommen mensen zich samen, is het rustiger op plek X of Y en hoe voorkom je dat het ergens te druk wordt? Allemaal waardevolle inzichten voor een maatschappij waarin de anderhalve meter afstand regel is geworden. ‘Zo kun je goed inspelen op het specifieke moment,’ zegt Thiellier. ‘Door mensen te informeren, en als het echt te druk wordt te gaan doseren, door bijvoorbeeld het Vondelpark gedeeltelijk af te sluiten. We analyseren data en herkennen trends, zodat maatregelen getroffen kunnen worden. Daarmee voorkomen we dat de politie moet ingrijpen.’

Tegelijkertijd worden wél al die mensen gemonitord.

‘Daarom werken wij zo geanonimiseerd mogelijk, door bijvoorbeeld infrarood camera’s te plaatsen. Royal HaskoningDHV ontwikkelt sensoren die zo publieksvriendelijk mogelijk zijn. Alle data vanaf de sensoren zijn volledig geanonimiseerd. We informeren het publiek door het gebruik van stickers op de sensoren, die informatie bevatten zoals een telefoonnummer dat gebeld kan worden om bijvoorbeeld te vragen naar het doel waarvoor de betreffende sensor wordt ingezet. Bij voetgangersdata wil je natuurlijk voldoen aan de regelgeving en de veiligheid borgen, maar tegelijk wil je ook dat de eindgebruiker zich comfortabel en op zijn gemak voelt.’

Privacysticker op een sensor

Is dat ook één van de redenen dat jullie afgelopen herfst het Tada-manifest hebben ondertekend?

‘Absoluut. In het Tada manifest worden juist dit soort waarden gedefinieerd. Is het gebruik van data duurzaam en inclusief: heeft iedereen gelijke voordelen en nadelen? Je hebt zo’n platform als Tada nodig om samen na te denken over welke waarden van belang zijn. Data moeten uiteindelijk transparant zijn: voor iedereen én van iedereen. Het gaat dus niet alleen om veiligheid. De waarden zoals Tada ze presenteert zijn richtinggevend, maar niet voorschrijvend, het inspireert vooral om verder na te denken.’

Lees meer over ons initiatief Tada.

 Hoe ziet zo’n eerlijke digitale samenleving eruit?

‘Uiteindelijk moeten data ingezet worden om de maatschappij beter te maken. Het gaat om óns, wij als Nederlanders willen het gevoel hebben dat het bijdraagt aan een betere samenleving. Dat er een vorm van wederkerigheid is: dat we in control zijn en keuzes kunnen maken. Met COVID-19 zie je dat de overheid de regie neemt, maar toch staan bij de ontwikkeling van zo’n Corona-app ethiek en privacyaspecten centraal: de maatschappij moet zich er comfortabel bij voelen.’

Voor Royal HaskoningDHV breng jij ook al die data in kaart

‘Ja, als ingenieursbureau werken we automatisch veel met data: we gebruiken bijvoorbeeld data om kruispunten te optimaliseren door slimme algoritmen toe te passen op diverse databronnen. Zo kun je heel nauwkeurige en realtime berekeningen maken van de verkeersstromen. Hiermee vergroten we de doorstroming, bereikbaarheid en leefbaarheid, met een lagere CO2-uitstoot. Koppel je dit aan de verkeerscentrale, dan krijg je als stad de mogelijkheid bij te sturen en bepaalde verkeersstromen voorrang te geven, zoals fietsers in de regen of hulpdiensten.’

Tegen welke praktische problemen lopen jullie op?

‘Elke keer moet je keuzes en afwegingen maken: wie is de eigenaar van de data? Opdrachtgevers willen graag in control zijn over hun eigen data. Ook om te voorkomen dat ze te afhankelijk worden van een commerciële partij. Dat kan bijvoorbeeld door een bepaalde data-positie op te bouwen, met als voordeel dat je data kunt combineren. Daar moet je gezamenlijk naar kijken. Het is belangrijk om vroeg in het proces daar duidelijke afspraken over te maken. Je moet daarbij zorgvuldig werken en elke keer weer voldoen aan de AVG – de wet voor privacybescherming.’

Zoiets kan ook belemmerend werken

‘In het geval van de AVG is dat wel terecht. Aan de andere kant wil je innovaties ook niet in de kiem smoren. Dat brengt mij terug op Tada: dat is een partij die kan helpen om te kijken waar de sweet spot zit, die optimale plek waar veel belangen samenkomen, zowel maatschappelijk als die van de regelgeving. Door te kijken wat wel en níet kan. Door kennis samen te brengen. Als je met z’n allen snapt waar je mee bezig bent, dan kun je verstandige stappen zetten.’

Hoe kunnen data ons helpen?

‘Als je kijkt naar de recente ontwikkelingen, dan kan het overheden helpen om de maatschappij weer verder op gang te brengen. Door gericht te kijken naar data van hotspots zoals in Amsterdam en het openstellen van die plekken beter te managen. Data kunnen ons helpen om zo goed mogelijk terug te gaan naar normaal.’

Dat vraagt wel om een bepaalde verantwoordelijkheid

‘Gezamenlijk probeer je Nederland beter te maken, maar daarvoor moet je wél samenwerken. Data is vaak niet voor iedereen beschikbaar, daarom zou je moeten kijken wat je wel kunt delen en wat niet. Een platform als Tada helpt: om elkaar te begrijpen, door ecosystemen te organiseren waarin wij die dialogen voeren. Puur aan de hand van waarden die wij als maatschappij belangrijk vinden.’

Tekst: Renske Jonkman