Board Talk: ‘De beste mensen zijn niet per se de mensen met een Harvard-PhD’

Net als elke organisatie raakt de coronacrisis ook Philips en de Universiteit van Amsterdam. Wat voor jaar was 2020 voor jullie? 

Ten Dam: ‘Financieel raakt de crisis ons nog nauwelijks, maar op andere vlakken merken we er des te meer van. We hebben razendsnel de omslag naar online onderwijs gemaakt, met enorme inzet van onze medewerkers. Er is veel moois tot stand gekomen, maar de werkdruk die al niet gering was is sterk toegenomen. We hebben onze gebouwen van het begin af aan opengehouden: voor kwetsbare studenten en voor medewerkers die thuis te weinig ruimte hebben om hun werk goed te doen. De coronacrisis raakt veel mensen persoonlijk.’

Metzke: ‘Dat zien wij inderdaad ook. De invloed op gezinnen, op jonge families, op ouderen en mantelzorgers is enorm. Maar ook die op de bedrijfsvoering en maatschappij. Als gezondheidstechnologiebedrijf hebben wij een triple duty of care: we willen dat mensen gezond blijven, dat zorgverleners hun werk kunnen doen met onze monitoring en beademingsapparatuur en tegelijkertijd moeten we zorgen voor bedrijfscontinuïteit. Deze crisis is daarnaast ook een kans om te reflecteren op wat nu eigenlijk je purpose is. Ik zag daardoor bij ons prachtige dingen ontstaan. Waar we voorheen twee jaar deden over het ontwikkelen van nieuwe beademingsapparatuur hadden we nu binnen drie weken een nieuw apparaat ontwikkeld, doordat veel van onze mensen daar 24/7 aan werkten.’

“Waar we voorheen twee jaar deden over het ontwikkelen van nieuwe beademings-apparatuur hadden we nu binnen drie weken een nieuw apparaat ontwikkeld.”

Ten Dam: ‘Ook bij ons is er een enorme creativiteit losgekomen. We hikten al jaren tegen de digitale drempel aan; die stap hebben we inmiddels wel genomen. Nu denken we na over hoe we met behulp van digitalisering op de lange termijn de kwaliteit van het onderwijs kunnen vergroten. Hoe we de onderwijstijd op de campus kunnen gebruiken voor kwalitatieve ontmoetingen.’

Metzke: ‘In de zorg zie je die digitaliseringsversnelling ook. COVID heeft gezorgd voor betere afstemmingen tussen intensive cares, voor meer zorg op afstand en betere digitale begeleiding voor patiënten die weer naar huis mogen. Dat zijn duurzame ontwikkelingen.’

Ten Dam: ‘Wat mij zorgen baart is dat deze crisis de al bestaande ongelijkheid in Nederland verder heeft vergroot. Je ziet dat door gedwongen thuisonderwijs de verschillen alleen maar zijn toegenomen. In het basis- en voorgezet onderwijs, maar ook in het middelbaar en hoger onderwijs. Niet alle studenten hebben thuis een goede studeeromgeving; niet alle ouders kunnen hun kinderen helpen met school. De druk op jongeren was al hoog. De coronacrisis heeft dit verder versterkt. Het verschil tussen hoog- en laagopgeleiden zie je ook terug op het terrein van gezondheid. Het verschil tussen beide groepen in gezonde levensjaren is meer dan tien jaar. ’

Geert ten Dam, Voorzitter College van Bestuur Universiteit van Amsterdam

Metzke: ‘Het doel is dat iedereen in de regio er straks twee gezonde levensjaren bijkrijgt. Artificial Intelligence en andere technologieën moeten daarbij helpen. Dat moeten we op een inclusieve manier organiseren, zodat dat niet alleen voor de hoger opgeleiden toegankelijk is. Maar dat we juist de risicogroepen hierin meenemen. Dat die ook goede gezondheidseducatie krijgen.’

Jullie zijn beide betrokken bij de Amsterdamse coalitie AI Technology for People. Die richt zich op projecten rondom business innovation, citizens en health. Hoe draagt deze coalitie bij aan de slimme, groene en gezonde regio?

Ten Dam: ‘Wij hebben in Amsterdam al decennialang hoogwaardige kennis over data science. We moeten ervoor zorgen dat dit ontsloten wordt, ten behoeve van de regio én ten behoeve van Nederland en Europa. We kunnen ons niet permitteren achter te gaan lopen en daarvoor is samenwerking nodig. Die handschoen hebben we opgepakt. Met alle kennisinstellingen in Amsterdam, de gemeente en de Amsterdam Economic Board komen we sinds een jaar maandelijks bijeen voor een ontbijtsessie— nu zijn dat natuurlijk digitale eitjes — waarin we elkaar ontmoeten en plannen smeden. We brengen de technologische kant, maar ook de sociale, juridische en ethische aspecten van AI samen. In het comité van aanbevelingen zitten naast Femke Halsema CEO’s van brancheorganisaties en bedrijven als Philips. In onze labs werken publieke en private partijen samen aan nieuwe kennis en toepassingen. Bijvoorbeeld op het gebied van medical imaging, waar we onderzoeken welke rol machines kunnen spelen bij het analyseren van afbeeldingen en wanneer het menselijk oog nodig is. Dit staat haaks op het oude beeld van valorisatie: de kennisinstellingen bedenken wat moois en dat wordt vervolgens ter beschikking gesteld aan bedrijven en maatschappelijke ondernemingen. Dat zijn echt yesterday papers. We trekken samen op.’

Metzke: ‘Belangrijk is ook dat het niet alleen om technologie gaat. Ik denk er een grote kans ligt voor Amsterdam, misschien wel voor Europa, om het breder te trekken. We zien hoe China en Amerikaanse techbedrijven met data omgaan. Wij hebben hier echt een kans om dit maatschappelijk verantwoord aan te pakken en de rechten van burgers en patiënten centraal te stellen en een wereldwijd exportproduct neer te zetten. We werken nu bijvoorbeeld aan projecten die kunstmatige intelligentie inzetten voor het slimmer managen van laadpalen in de stad, maar ook voor een gezondheidsdataplatform, waarvoor organisaties in de regio op een verstandige manier data delen.’

Robert Metzke, Global Head Sustainability Philips

Ook duurzaam inkopen kan bijdragen aan die groene, slimme en gezonde regio. Daar zijn jullie allebei al een paar jaar mee bezig. Wat is jullie advies aan organisaties die ook willen inkopen met impact?

Ten Dam: ‘Met de HvA samen hebben wij al vijf jaar een logistieke hub in Duivendrecht, waardoor er voor ons geen vrachtwagens de stad meer in hoeven. Dat scheelt heel veel vervoersbewegingen. Ik vind het mooi om te zien dat we door onze omvang duurzaamheidseisen kunnen stellen aan leveranciers. Het is simpel: als ze niet meewerken, gaan we naar een partij die dat wel wil. Zo kunnen we hele ketens in beweging krijgen. Mijn advies aan kleinere organisaties is om samenwerking te zoeken met grotere partijen. Dan kun je samen een vuist maken.’

“Ik vind het mooi om te zien dat we door onze omvang duurzaamheidseisen kunnen stellen aan leveranciers. Mijn advies aan kleinere organisaties is om samenwerking te zoeken met grotere partijen. Dan kun je samen een vuist maken.”

Metzke: ‘Door massa te maken kun je inderdaad heel veel andere bedrijven wakker schudden. Bij Philips hebben we zo’n 50.000 verschillende  leveranciers. Met hen werken we in het Supplier Sustainability Program aan duurzame oplossingen als duurzaam voorraadbeheer en verantwoorde inkoop. We investeren in relaties met leveranciers die een veilige werkomgeving bieden, werknemers met respect behandelen en op een milieuvriendelijke manier werken. Daarbij meten wij en zij veel. Door innovaties als AI kunnen we ons focussen op structurele, proactieve verbetering en onze programma’s efficiënter en effectiever maken.

Ik denk dat het belangrijk is dat leveranciers en klanten intelligente discussies blijven voeren. Als jullie als ziekenhuis duurzame zorg willen leveren, moet onze vraag zijn: hoe ziet dat er dan uit? Kunnen wij onze EcoDesign-ervaring en kennis inzetten om ervoor te zorgen dat júllie ecologische footprint omlaag gaat? Elke leverancier kan dit soort gesprekken voeren met zijn klanten. Voor kleinere organisaties geldt denk ik vooral dat je begint met een simpele analyse van je material impact. En laat je vervolgens adviseren.’

Wereldwijd wordt er flink gestreden om talent. Hoe kunnen wij er als regio voor zorgen dat we talent binnenhalen en aan ons binden, zodat we ook in de toekomst kunnen blijven samenwerken aan de grootstedelijke uitdagingen?

Ten Dam: ‘Voor mij is dat een van de grootste zorgen. Dat het Wopke-Wiebesfonds geen aparte aandacht voor talent heeft, is niet goed. Talenten op het gebied van AI worden letterlijk bij de UvA weggekocht, nog voor ze zijn afgestudeerd. Ons antwoord daarop moet een springlevend ecosysteem zijn. Een regio waar ook banen voor de partners van deze mensen zijn en scholen voor de kinderen. En een regio waarin wij als kennisinstellingen de deuren naar andere organisaties wagenwijd open hebben staan.’

Metzke: ‘Ik denk dat we het in elk geval niet moeten zoeken in hogere salarissen. Als regio moeten we zorgen dat we kwaliteit van leven te bieden hebben en in de banen een sense of purpose. Tegelijkertijd denk ik ook dat we nog slimmer kunnen omgaan met bestaand talent. De beste mensen zijn niet per se de mensen met de meest gelikte cv’s, met de phd’s aan Harvard. Dat kunnen ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zijn, of mensen met een niet-klassiek intelligentieprofiel. Die moeten we ook vinden en de ruimte geven.’

Tekst: Mirjam Streefkerk

Boardleden in gesprek

Het interview met Geert ten Dam en Robert Metzke is deel 6 uit de reeks Board Talk. Hierin praten we met Boardleden over de grootste uitdagingen voor de Amsterdamse metropool. Een regio die een duurzame, gezonde leefomgeving biedt, verantwoorde digitalisering en waardevol werk voor iedereen. Dit zijn ook de belangrijkste thema’s voor Amsterdam Economic Board. Lees ook de andere interviews in de serie Board Talk.