Tijdens de 21^e Zorg2025 bijeenkomst spraken Nicky Hekster (IBM, klik hier voor zijn presentatie), Floortje Scheepers (UMC Utrecht, haar presentatie vind je hier) en Gavin Bendle (KitePharma, meer informatie vind je hier) over de mogelijkheden die data bieden voor persoonlijke gezondheid en preventie, de dagelijkse praktijk hiervan in de zorg én de biomedische benadering.

 “Data komen overal vandaan, dat moeten we dus ordenen”

We leven in de wereld van sensoren, stelt Nicky Hekster. Alledaagse voorwerpen, zoals horloges of weegschalen zijn verbonden met het internet en kunnen gegevens uitwisselen. Er zijn veel apps waarbij je zelf gegevens kunt verzamelen, maar wat doet de dokter daarmee? De technologie gaat hard, maar het zorgsysteem is daar niet op ingericht. Terwijl al die data die we verzamelen kunnen bijdragen aan een gezonde samenleving. Datatechnologie kan er voor zorgen dat minder mensen ziek worden, want hoe meer we weten, hoe meer we bijvoorbeeld ook kunnen voorspellen.

Per dag wordt er 2,5 terabyte aan data gegenereerd. Hoe kun je daar kennis en wijsheid uit halen? Daarvoor heeft IBM ‘Watson’ ontwikkeld. Een systeem dat zelfs taal kan interpreteren, een hypothese kan vormen en ook weer zelf kan leren. Zo leert Watson bijvoorbeeld ook van elke handeling van artsen. Dat hoe meer we weten ook betekent dat we meer kunnen voorspellen, blijkt uit het voorbeeld wat Hekster aanhaalt van een diabetes app die is gemaakt waarbij ongeveer 3 uur van tevoren een hypo voorspeld kan worden.

De dokter als coach

“Bij alle data die worden verzameld, moeten we vooral de context niet vergeten.” Floortje Scheepers, kinderpsychiater en afdelingshoofd psychiatrie bij het UMC Utrecht heeft dit ondervonden bij het gebruik van patiëntendata voor gepersonaliseerde zorg. “Dynamische implementatie van data is daarom belangrijk.”

Scheepers stelt dat de magische driehoek (patiënt-arts-behandeling) gaat veranderen: patiënten willen vooral meedenken, daardoor veranderen dokters in een coach die mensen begeleidt in het gezondheidsproces. Behandelingen zijn nu gebaseerd op klinisch onderzoek (onderzoek waarbij twee groepen worden vergeleken) en dat zal veranderen doordat ze meer op klinische intelligentie worden gebaseerd. Deze veranderingen beïnvloeden het werk van zorgverleners.

“De omgeving is bepalend en daarom moet de methode waarmee je analyseert zo flexibel mogelijk zijn”

Bij het interpreteren van data moet je rekening houden met verschillende factoren, zoals de omgeving van de patiënt. Zo is het noodzakelijk meer te kijken naar individuele risico profielen. Bij het UMC Utrecht hebben ze ondervonden dat dit vereist dat de methode waar je mee werkt zo flexibel mogelijk moet zijn. Daarom hebben ze een mini-hackathon georganiseerd om te kijken welke verbanden naar boven komen. Thema’s waar in de praktijk tegen aan gelopen wordt, worden geanalyseerd in teamverband op de afdeling. Zo hebben ze gevonden dat op de vijfde dag van een opname, er een piek is van agressie. Nu ze dit weten, kunnen ze op de derde dag van de opname hier al op inspelen. Door deze data te zien, kan men op tijd ingrijpen en voorkomen dat iemand agressief wordt.

Scheepers werpt in haar presentatie ook een blik in de toekomst. Als we deze kennis goed gebruiken, dan kan in de toekomst de huisarts via apps en data al een profiel maken en zo een veel beter behandelplan samen met de patiënt.

Kanker bestrijden door een behandeling op maat

Ook op het biomedische vlak is behandeling op maat mogelijk. De laatste spreker, Gavin Bendle van KitePharma, legt uit hoe een behandeling op maat kan helpen bij het bestrijden van kanker. Lichaamseigen t-cellen zouden kankercellen kunnen doden, maar daar falen ze vaak in. Dat komt doordat deze t-cellen de kankercellen niet als een bedreiging zien omdat dit eerder gezonde cellen waren. Daarbij hebben kankercellen zelf een mechanisme ontwikkeld om niet gevonden of aangepakt te worden door het lichaam.

KitePharma verandert de lichaamseigen t-cellen in het laboratorium zodanig, dat ze wel kankercellen herkennen en kunnen vernietigen. Het duurt nu nog 16 tot 18 dagen om de omgebouwde t-cellen te verkrijgen. Momenteel wordt de testfase afgerond. Deze fase bracht verschillende risico’s en bijwerkingen aan het licht, maar ook een veelbelovende respons op deze manier van kanker bestrijden – ook bij patiënten waar reeds bestaande middelen niet hadden gewerkt. De marktintroductie is voorzien voor eind 2017.

Pitch: Handelsmissie München en Stuttgart

Ben je zelf actief in Personalised Medicine en wil jij je grenzen verleggen naar Duitsland? Van 1-3 mei vond een handelsmissie plaats naar München en Stuttgart. Het verslag lees je hier. 

Over Zorg2025

Bekijk de vorige edities hier. Zorg2025 is een initiatief van Rabobank Amsterdam, SIGRA, de Kamer van Koophandel en Amsterdam Economic Board.

Foto: Pixabay