Werk samen met AMdEX aan betere infrastructuur voor data delen

Met AMdEX ontwikkelen bedrijven en kennisinstellingen in een open en doelgerichte samenwerking technologieën en (business)modellen om het delen van data onder eigen voorwaarden mogelijk te maken.

De partners die aan de basis staan van de ontwikkeling van AMdEX, werken hard aan een aantal usecases. Het ontwikkelen van deze usescases geeft de AMdEX-partners telkens nieuwe inzichten. Deze dragen bij aan een infrastructuur die het delen van data mogelijk maakt op een veilige, betrouwbare en soevereine manier.

Terug naar een decentraal web

Willem Koeman, lead Digitale Connectiviteit bij Amsterdam Economic Board, start de online bijeenkomst met een uitleg over waarom de ontwikkeling van AMdEX noodzakelijk is. Want er zijn toch al verschillende mogelijkheden om data te delen? ‘Ruim dertig jaar nadat Sir Tim Berners-Lee het World Wide Web uitvond, is het web meer gecentraliseerd dan ooit’, zegt Koeman. ‘Voor het delen van data zijn we afhankelijk geworden van intermediaire partijen. Terwijl het web was bedoeld als een decentrale infrastructuur, waarbij iedereen direct met elkaar in verbinding stond. Deze ontwikkeling maakt het lastig om data te delen met behoud van zeggenschap over de data. Het blijft nu vaak bilateraal of domein-specifiek. ‘We willen de middle man, de grote data-conglomeraten, niet langer nodig hebben’, zegt Koeman. Maar zonder hen is data uitwisselen op dit moment omslachtig en kostbaar.’

Stevige ambities

AMdEX heeft dan ook stevige ambities: een neutrale infrastructuur bouwen, die betrouwbare archetypen voor het delen van gegevens biedt en uitvoert. Technologieaanbieders kunnen deze structuur integreren in hun producten en diensten. Om de betrouwbaarheid te garanderen, opereert AMdEX als een openbare voorziening van iedereen en voor iedereen.

Controle over de eigen data

Hayo Schreijer, directeur van AMdEX-partner deXes, gaat dieper in op de ontwerpprincipes die AMdEX hanteert. Hij legt uit: ‘Nu hebben derde partijen grote zeggenschap over de manier waarop data-aanbieders en -gebruikers hun data delen en onder welke voorwaarden. Met AMdEX willen we toewerken naar een model dat ruimte biedt aan datasoevereiniteit, met behoud van controle over de eigen data, transparantie over voorwaarden, die leesbaar zijn door zowel mens als machine. Het moet een veilig ecosysteem worden, waarbinnen data vrij kan stromen tussen aanbieder en gebruiker.’

‘AMdEX levert hiervoor het raamwerk dat vertrouwen en een goede governance mogelijk maakt’, haakt Elena Ilic aan, innovatiemanager bij AMdEX-partner AMS-IX. ‘Wij zorgen ervoor dat we allen deel uitmaken van dat ecosysteem waarin we veilig data kunnen delen.’

Deelnemen aan AMdEX

AMdEX bevindt zich op dit moment in een fase van onderzoeken en testen, waarin onderzoekers en ontwikkelaars de beste manieren zoeken om data te delen. Het uittesten van data delen onder zoveel mogelijk verschillende omstandigheden en met afwijkende behoeftes van aanbieders en gebruikers, is in deze fase van groot belang. De founding partners van AMdEX nodigen bedrijven, kennisinstellingen en overheden daarom uit om deel te nemen aan de ontwikkeling AMdEX. Dat kan op verschillende manieren:

• AMdEX Lab
• AMdEX Werkgroepen
• AMdEX Usecases

AMdEX Lab

De Universiteit van Amsterdam ontwikkelt een plan voor een AMdEX lab, geïnspireerd door de voorbeelden van Amsterdam Data Science (ADS) en het Innovation Centre for Artifical Intelligence (ICAI). Het AMdEX Lab voert in samenwerking met één of meer bedrijven diepgaand, fundamenteel onderzoek uit naar deelaspecten die nodig zijn om data te delen onder eigen voorwaarden mogelijk te maken.

‘Het oplossen van werkelijke problemen rond data delen bij organisaties, helpt bij de ontwikkeling van AMdEX’, zegt Ana Oprescu, docent aan het Informatica Instituut van AMdEX-partner de Universiteit van Amsterdam. Het AMdEX Lab is als een soort kraamkamer. De samenwerking is primair gericht is op het bevorderen van innovatie en nieuwe technologie die nog niet in het AMDEX-project is voorzien, maar daarin later wel opgenomen kan worden.

In een lab werken promovendi, postdocs en/of wetenschappelijk programmeurs aan projecten zoals overeengekomen tussen een bedrijf en de betrokken academische promotor. Het bedrijfsleven draagt bij met middelen voor promovendi en apparatuur.

Mogelijke onderwerpen van onderzoek zijn bijvoorbeeld:

• Datadeel-infrastructuur vraagstukken op mondiale schaal
• Nieuwe benadering voor automatisch gegenereerde digitale datacontracten en de executie van deze contracten
• Trust enforcement en audits
• Virtualisatie van data exchange faciliteiten
• Nieuwe security en privacy-aspecten
• Ethische en maatschappelijke vraagstukken
• Juridische en bestuurlijke aspecten
• Demonstrators van innovatie

AMdEX Werkgroepen

De werkgroepen gaan van start in september. Op dit moment zijn het er twee. De werkgroep (inter)nationale samenwerking bevordert en onderhoudt contacten met gerelateerde externe initiatieven. De werkgroep trust framework brengt protocollen en standaarden in kaart voor aansluiting op de AMdEX infrastructuur. Geïnteresseerden kunnen zich melden bij Willem Koeman.

AMdEX Usecases

De founding partners van AMdEX willen graag het aantal usecases uitbreiden. Deze werkelijke problemen van bedrijven en organisaties kunnen de partners helpen oplossen. Tegelijkertijd leren de partners hiervan en brengen de ontwikkeling van AMdEX verder. Potentiële usecases moeten wel beantwoorden aan een aantal criteria. Een goede usecase:

• Kan worden vertaald naar generieke oplossingen voor andere uitdagingen op het gebied van data delen en past bij de scope van AMdEX
• Maakt ‘many-to-many’ transacties mogelijk
• Bevordert gegevenssoevereiniteit
• Creëert aanzienlijke waarde voor organisaties die gegevens delen
• Levert goed beheerde data, algoritmen en duidelijke voorwaarden
• Is ethisch verantwoord (volgens de Tada-principes)

Endorsing partnership

De initiatiefnemers van AMdEX ontwikkelen dit in samenwerking met belanghebbenden, benadrukt Willem Koeman. ‘We betrekken graag nieuwe deelnemers via endorsing partnerships.’ Deze partners ondersteunen AMdEX door in natura – via uren, data of technologie – bij te dragen aan AMdEX Lab, usecases, werkgroepen of anders. Zij ondersteunen de ontwikkeling van de AMdEX-technologie en non-profitentiteit. Endorsing partners onderschrijven het open karakter van dit ontwikkelingsproces en de toegankelijkheid ervan voor nieuwe deelnemers. Ook ondersteunen zij de open beschikbaarheid van (niet-bedrijfs- of privacygevoelige) ervaring en kennis die tijdens het proces is opgedaan.

Groot potentieel

Wanneer Matthijs Punter, werkzaam bij TNO, vraagt welk soort partners AMdEX zoekt, laat Koeman weten dat het niet de eindgebruikers zijn. ‘We zoeken organisaties en bedrijven voor wie het delen van data grote voordelen kan bieden. Omdat de huidige mogelijkheden voor data delen onvoldoende grip bieden, zijn ze mogelijk huiverig. Maar ze zien wel het potentieel dat veilig gedeelde data kan bieden.’

Raymond ter Riet, directeur van Luminis, hoort graag hoe geïnteresseerden zich kunnen aanmelden bij AMdEX. ‘Neem contact op met mij, dan bekijken we samen of er een goede fit is’, zegt Willem Koeman. ‘Ik nodig iedereen hiervoor van harte uit.’

Download de Engelstalige presentatie, die werd gehouden tijdens de AMdEX community update #1 – 1 juli 2021.