Patient empowerment met data

De Zorg2025-bijeenkomst is een initiatief van Amsterdam Economic Board, Kamer van Koophandel, Rabobank, SIGRA, Smart Health Amsterdam en Ahti, waarbij steeds een ander thema centraal staat.

“Patient empowerment moet leiden tot een meer gelijkwaardige relatie tussen zorgverstrekker en zorgvrager”, vertelt Pieter Mullink van de medicidesk van Rabobank tijdens zijn introductie. “Het draagt bij aan de autonomie van de patiënt en bijvoorbeeld aan meer zorgtrouw en aan lagere zorgkosten.” De sprekers van vandaag dragen elk op hun eigen manier bij aan patient empowerment.

Inger Deijle: keuzehulp voor CVA-patiënten

Zo vertelt Inger Deijle over de samenwerking tussen de zeven Santeon-ziekenhuizen die data over vijftien aandoeningen met elkaar vergelijken. Over elk van die aandoeningen zijn twee keer per jaar bijeenkomsten waar professionals de uitkomsten bespreken en onderzoeken hoe ze de zorg kunnen verbeteren. Deijle houdt zich met name bezig met de empowerment van patiënten die een CVA hebben gehad. Ze is projectleider Value Based Healthcare CVA in het OLVG en projectleider Uitkomstgerichte zorg en samen beslissen voor CVA Santeon.

“Als iemand een CVA krijgt is samen beslissen enorm belangrijk”, zegt Deijle. “Daarvoor gebruiken we het vierstappenmodel van Anne Stiggelbout (2015): we laten zien dat er een keuze is, we leggen uit welke opties er zijn, we bespreken de voorkeuren van de patiënt en nemen dan samen een besluit.”

Het project bij het OLVG begint na de behandeling. Patiënten krijgen vanuit het ziekenhuis betere informatie over de kans op complicaties en wat ze zelf kunnen doen om die te voorkomen. Het OLVG werkt daarnaast aan een predictiemodel voor herstel en een digitale keuzehulp ontslagbestemming, op basis van een patients-like-me-model.

De eerste reacties van zowel patiënten als zorgverleners zijn positief. “Patiënten zijn beter geïnformeerd over wat hen te wachten staat, ze voelen zich gehoord en ook naasten zijn gemotiveerd om mee te beslissen. Verpleegkundigen zeggen ook dat het fijn is dat de familie beter op de hoogte is. Ze krijgen veel minder vragen. Zorginstelling die patiënten ontvangen die de keuzehulp hebben doorlopen zijn ook positief. De patiënten weten nu welke zorg ze kunnen verwachten en wat er van hen wordt verwacht en kunnen zelf beslissen of dat passend is.”

Deijle omschrijft het project als een bumpy road. “Zorgverleners vinden het soms lastig om iets te veranderen aan hun zorgproces, maar wij hebben gemerkt dat patiënten heel graag meedenken.” Er loopt een wetenschappelijke studie naar de keuzehulp. “Het is natuurlijk nog een experiment, maar ik hoop dat het straks bouwstenen oplevert waar andere ziekenhuizen ook iets aan hebben.”

Madelon Bracke: inzicht in dieetbehoeften

Madelon Bracke is co-founder van Clear en legt uit hoe deze startup een gepersonaliseerd dieet voor iedereen toegankelijk maakt. “Voeding is de belangrijkste externe factor voor gezondheid en gezond ouder worden, daarom bieden wij een datagedreven, gepersonaliseerd dieetadvies.” Klanten van de startup krijgen een sensor die glucose meet, een app waar in ze loggen wat ze eten en voedingsadvies ontvangen. De glucosemeter laat zien hoe het lichaam reageert op verschillende soorten voeding, zodat gebruikers uiteindelijk van het algoritme een voedingsadvies op maat kunnen krijgen.

Bracke: “De reactie op voeding is heel persoonlijk. Die hangt af van je dna, van je leefstijl, van je microbioom. Twee mensen kunnen hetzelfde eten en dan kan de ene persoon een glucosepiek krijgen en de ander niet. Als je weet wat er bij jou gebeurt kun je veel beter gaan sturen op die dingen eten waar je geen piek van krijgt. Met een stabiele bloedsuikerspiegel is het risico op gewichtstoename lager en is er minder kans op insulineresistentie.”

Clear bestaat twee jaar en heeft 1500 betalende klanten. De deelnemersgroep is divers. Ongeveer een derde gebruikt Clear omdat ze kampen met overgewicht, diabetes, hormoonschommelingen of andere klachten. De dienst is volgens Bracke een belangrijke vorm van patient empowerment. “We horen van gebruikers dat het hen helpt om te zien wat er in hun lichaam gebeurt, dat het hen stimuleert om het morgen weer beter te doen. Diabeten voelen zich ook meer empowered om hun eigen ziekte te managen.” Zo’n drie procent van de gebruikers laat een glucosepatroon zien dat wijst op prediabetes. Zij kunnen dan met data over hun eigen lichaam in gesprek gaan met een arts.

De ambities van de startup zijn groot: miljoenen mensen helpen beter en gezonder te worden door te helpen betere voedingskeuzes te maken. Maar hoe wil Clear mensen bereiken mensen met een lagere sociaal-economische status, vraagt iemand in de zaal. Bracke: “Het is het belangrijk dat Clear ook vergoed gaat worden door de verzekeraar, zodat het voor iedereen bereikbaar wordt.”

Daan Dohmen: digitale zorg = zorg

Als het aan Daan Dohmen ligt wordt digitale zorg gewoon zorg en wordt slimme en simpele technologie een gewoon onderdeel van het zorgproces. Dohmen is professor Digital Transformation in Healthcare aan de Open Universiteit en CEO bij Luscii. Zijn bedrijf ontwikkelde de app Thuismeten, waarmee patiënten in hun eigen woonomgeving begeleid kunnen worden door artsen. Als een thuismeting afwijkt kunnen zij direct schakelen met de arts.

“In het afgelopen jaar hebben we meer dan 20 miljoen registraties mogen meemaken”, vertelt Dohmen. Door deze vele thuismetingen krijgt de zorg een nieuwe voordeur. Hier in Nederland is thuisarts.nl een bekend voorbeeld. In Engeland heeft de digitale huisarts Babylon zelfs al een licentie gekregen. 50 procent van de eerste contacten gaan digitaal.

Door data slim te gebruiken zijn er minder arbeidskrachten nodig. Dankzij de Corona Check App van het OLVG, nog voor de eerste coronagolf razendsnel ontwikkeld door Luscii, konden mensen met lichte klachten aan zelfmanagement doen. Hierdoor werd de reguliere zorg veel minder belast. “In plaats van 50 waren er slechts 8 corona-artsen nodig in het OLVG”, zegt Dohmen.

Ook wordt er dankzij Thuismeten steeds meer samengewerkt in zorgnetwerken van huisartsen, thuiszorg en ziekenhuizen. De telenurse speelt hierbij een belangrijke rol: die ondersteunt de patiënt telefonisch in de zelfzorg, bijvoorbeeld bij thuisopnames. “Hierdoor kunnen mensen na een ic-bezoek of operatie eerder naar huis.”

Het doel van Dohmen is om de digitale zorg zo eenvoudig mogelijk te maken. “Uiteindelijk willen we een soort Appstore neerzetten waar doktoren onderling hun programma’s kunnen delen. Zo gebruiken artsen in Ghana programma’s voor vrouwen met zwangerschapshypertensie die in Utrecht zijn ontwikkeld.”

Daan Dohmen schreef met Joris Janssen en enkele special forces operators het boek Green on. Green on is een radicaal nieuwe manier van werken, waarmee kleine teams grote veranderingen kunnen uitvoeren.