Slim datagebruik in de circulaire economie: de drie belangrijkste redenen

De circulaire economie wordt het nieuwe normaal. In de Metropool Amsterdam werken tal van organisaties al hard aan circulaire initiatieven. Maar pas als we slimmer omgaan met data, kunnen we écht grote stappen zetten en deze initiatieven winstgevend maken. Met deze artikelenreeks helpen we bedrijven op weg. Aflevering 2: Drie redenen voor slimmer datagebruik in de circulaire economie.

Data zijn de zuurstof van de circulaire economie – deel 2

1. Met data kunnen organisaties verduurzamen én zakelijk profiteren.
   Bedrijven genereren grote hoeveelheden gegevens. Uit die data kunnen zij allerlei interessante inzichten halen. Bijvoorbeeld dat ze efficiënter met energie en materialen kunnen omgaan, of onderdelen kunnen hergebruiken. Dat geeft relevante aannames en input voor het ontwikkelen van nieuwe businessmodellen. Bedrijven kunnen ook actief meer data gaan verzamelen, bijvoorbeeld door in de producten die ze verkopen sensoren te monteren. De data die ze daaruit halen kunnen bedrijven bijvoorbeeld gebruiken om hun onderhoud te optimaliseren. Om bepaalde onderdelen uit hun product tijdig te vervangen of op te knappen, zodat het product als geheel langer meegaat. Of om te leren waar de zwakke plekken zitten van het product. Data uit sensoren kunnen ook interessant zijn voor andere partijen en zo weer een nieuw businessmodel opleveren.
2. Op basis van data kunnen we vraag en aanbod samenbrengen.
   Als we weten welke materialen beschikbaar zijn voor hergebruik en waar de materialen zijn en wat de kwaliteit ervan is, kunnen we materialen daadwerkelijk gaan aanbieden en hergebruiken.
   Een mooi voorbeeld op grote schaal is het werk van de snelgroeiende start-up geoFluxus, een spin-off project van het Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS Institute). GeoFluxus bracht in opdracht van Gemeente Amsterdam alle afvalstromen in de Metropoolregio Amsterdam online in kaart, met verbazingwekkende resultaten. 22 procent van al het afval in de regio heeft de potentie om direct door andere bedrijven in de regio hergebruikt  te worden. Dat is materiaal dat anders gewoonweg verdwijnt. Dit soort data, dus gegevens over soort, locatie en beschikbaarheid, geven het juiste inzicht om nieuwe, duurzame stappen te zetten. Geofluxus ontwikkelt op dit moment samen met Gemeente Amsterdam de eerste Monitor voor de Circulaire Economie ter wereld. Deze monitor volgt diverse materiaalstromen die de stad inkomen totdat ze deze als afval weer verlaten en elders verwerkt worden. Op deze manier ontstaat er structureel inzicht in de mate waarin materiaalstormen al dan niet circulair zijn en kan er gericht meer circulariteit worden nagestreefd.
   Maar ook op kleinere schaal kan er profijt worden gehaald uit data. Als je als bedrijf precies weet welke afval- en reststromen en overschotten er zijn, weet je ook welke grondstoffen en producten interessant zijn voor hergebruik. En als bedrijven weten wat voor materialen en grondstoffen andere bedrijven nodig hebben, weten ze ook of hun afval of overschotten voor andere partijen misschien waardevol zijn.
   Bedrijven betalen nu om afval te laten verwijderen. Het is dus interessant voor bedrijven om te onderzoeken of hun gebruikte grondstoffen en materialen kunnen worden toegepast door andere bedrijven. In dit kader is bijvoorbeeld Excess Materials Exchange (EME) interessant: dit is een digitale marktplaats waar bedrijven hun gebruikte materialen kunnen aanbieden aan andere bedrijven die dit weer als “grondstof” kunnen gebruiken voor nieuwe toepassingen. EME laat haar gebruikers de waarde van hun materialen en producten berekenen. Dat doet EME op basis van  een grondstoffenpaspoort dat is opgebouwd uit de digitale eigenschappen van een bepaald product: data dus.
3. Data kunnen de leveringszekerheid van herbruikbare materialen en grondstoffen vergroten.
   Een veelgehoord bezwaar is dat de leveringszekerheid in het geding komt als organisaties afhankelijk zijn van de inkoop of verkoop van herbruikbare materialen of grondstoffen. Ook kunnen hergebruikte materialen steeds net verschillend zijn omdat ze verschillende herkomsten hebben. Continue datastromen over actuele details, specificaties en beschikbaarheid kunnen dit bezwaar wegnemen. Als deze informatie op een open en eerlijke markt beschikbaar is, kunnen ondernemers vooruit plannen. Zo komt hun productie niet in het geding en/of weten ze zich verzekerd van continue afname.
   Madaster werkt in de Metropool Amsterdam al aan een dergelijk platform. Madaster wil de registratiedatabank worden voor de gebouwde omgeving. Beheerders en eigenaren van gebouwen kunnen hier een grondstoffenpaspoort voor hun pand creëren. Met de data in deze paspoorten ontstaat er een duidelijk beeld van waar welke grondstof en materiaal zich in het pand bevindt. Zo weet je precies waar je welk materiaal kunt onttrekken bij de renovatie of sloop van het gebouw en wordt ook het onderhoud makkelijker, doordat je weet wat er zich achter een muur of boven een plafond bevindt.

Zelf aan de slag

Redenen genoeg dus om slim met data om te gaan en zo een volwaardige speler op de circulaire markt te worden. In artikel #3 laten we zien hoe bedrijven onderdeel kunnen worden van de circulaire economie. Daarna delen we de ervaringen van ondernemers en bedrijven die al succes boeken met hun circulaire bedrijfsmodel.

Deze artikelenreeks is een initiatief van Hogeschool van Amsterdam | Gemeente Amsterdam | Amsterdam Economic Board | Amsterdam Smart City | Metabolic en AMS Institute. Samen willen zij de circulaire economie in de Metropoolregio Amsterdam versnellen met praktische verhalen voor en over ondernemers en bedrijven. We nodigen iedereen uit mee te doen met de discussie op amsterdamsmartcity.com.