Haarlem krijgt grote invloed op EU-aanbestedingsbeleid

Wat is de EU Urban Agenda?

De Europese Urban Agenda is tijdens het Nederlands voorzitterschap van de EU vastgesteld in het Pact of Amsterdam. In dit Pact staan formele afspraken over de invloed die EU-steden kunnen uitoefenen op 12 maatschappelijk relevante onderwerpen. Op elk van die onderwerpen wordt een partnerschap opgericht. Zo coördineert Amsterdam één van de eerste partnerschappen gericht op het betrekken van migranten en vluchtelingen bij de maatschappij. De Europese Unie ziet dat steden steeds belangrijker worden bij het aanpakken van maatschappelijke problemen en bij het versnellen van bijvoorbeeld de energietransitie en het zorgvuldig omgaan met grondstoffen. Allemaal onderwerpen waar de Board ook aan werkt. Lokale overheden weten beter wat er speelt onder de inwoners dan nationale overheden en de EU.

Waarom doet de EU dit?

De EU wil met de Urban Agenda de stedelijke dimensie in Europees beleid vergroten. De input van de stedelijke partnerschappen moet leiden tot:

1. Betere regelgeving op voor steden relevante onderwerpen op alle bestuursniveaus.
2. Beter toegang tot EU-financiering voor steden en hun stakeholders.
3. Betere kennisdeling tussen Europese steden onderling en met de EC en lidstaten.

Wat gaat Haarlem doen?

Het partnerschap dat Haarlem gaat coördineren met als thema Innovatief Aanbesteden is het twaalfde en laatste partnerschap dat afgesloten is. Partnersteden zijn Nantes (Frankrijk), Vantaa (Finland), Gabrovo (Bulgarije), Erlangen (Duitsland), Larvik (Noorwegen) en Preston (Verenigd Koninkrijk, zolang de Brexit nog niet geregeld is mogen Britse steden in ieder geval meedenken over dit soort dingen). Daarnaast sluiten er nog lidstaten en NGO’s zoals Eurocities en CEMR (Councel of European Municipalities and Regions) aan en wordt er vastgesteld welke Directoraten-Generaal (DG’s) van de Europese Commissie essentieel zijn voor het onderwerp. Voor Aanbesteden gaat dat naar alle waarschijnlijkheid om DG Regio (betrokken bij alle Urban Agenda Partnerships), DG Grow (Internal Market, Industry, Entrepreneurship and SMEs, met een Procurement beleidslijn) en DG Comp (Competitiveness). Daarnaast waarschijnlijk ook DG CNECT  (Directorate General for Communications Networks, Content and Technology) omdat dit DG aan de wieg stond van het integreren van innovatief aanbesteden in Europese subsidies. Ook kan het zijn dat op thema’s binnen aanbesteden zoals gezondheidszorg of duurzaamheid nog andere DG’s betrokken worden.

Waarom is Aanbesteden/Procurement zo’n belangrijk onderwerp?

We zijn in onze regio bezig met het vinden van oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Meestal is de technologie geen probleem, we weten hoe we warmtenetten moeten aanleggen of hoe je grondstoffen optimaal kunt hergebruiken. We hebben ook vaak al wel een demonstratieproject gehad, zoals het energieneutraal maken van een wijk of het vervangen van bestelbusjes van een bepaalde organisatie door elektrische busjes. Maar een paar kleine projectjes zetten geen zoden aan de dijk. Het gaat om het vergroten, opschalen, van de goede dingen die we doen, zodat ze ook substantieel gaan bijdragen aan bv. het beperken van de CO2-emissies of het schoner maken van de lucht. Die stap naar iets groters is echter heel moeilijk, maar essentieel voor de uitdagingen waar de Board aan werkt.

Oké, maar wat heeft dat nou met aanbesteden en steden te maken?

Binnen een land hebben steden en regio’s behoorlijk wat te besteden. Ze organiseren de publieke ruimte, regelen afvalinzameling en openbaar vervoer, bouwen en gebruiken gebouwen en ga zo maar door. Europa stelt nu al regels voor grote uitgaven van steden, ook wel Europese Aanbestedingsregels. Omdat we in de EU één interne markt hebben, moeten alle bedrijven gelijke kansen hebben om een voorstel in te dienen op een aanbesteding. Hoe mooi zou het nu zijn als Europa niet alleen lastige regels op zou leggen om die interne markt te realiseren, maar steden ook zou kunnen helpen om hun aanbestedingen groener en innovatiever te maken? Sommige steden kunnen dit namelijk al best goed, en anderen staan nog maar aan het begin. Kleinere steden hebben ook niet altijd de juiste medewerkers om dit voor elk onderwerp goed te kunnen doen. Met het Partnerschap dat Haarlem gaat coördineren worden de komende drie jaar alle steden uitgenodigd goede voorbeelden én knelpunten te delen. Aan het eind van die 3 jaar, en waar nodig ook al tussen door, komt dit partnerschap dan met aanbevelingen aan Europa om het aanbestedingsproces beter te regelen.

Maar dat is toch alleen maar veel vergaderen en aan het einde is er nog niks veranderd?

Dat is soms zo in Europa, maar door de actieve rol die steden zelf in het netwerk gaan spelen en de proactieve rol die Haarlem vanuit de MRA gaat vervullen, is het uitgangspunt hier heel anders. Na 3 jaar komt het partnerschap met een lijst aanbevelingen voor de EU, maar eerder zal het waar relevant al inzetten op concrete deelresultaten. Door regelmatig overleg met de belangrijke stakeholders bij de EC en door ondersteuning van het Nederlandse Ministerie van BZK is de kans dat aanbevelingen worden overgenomen aanzienlijk.

Wat hebben wij in de MRA eraan?

Haarlem heeft uitdrukkelijk aangegeven dit partnerschap vanuit de Metropoolregio Amsterdam te gaan coördineren, en waar mogelijk resultaten en goede voordelen ook actief in de regio te delen. Ook gaat de stad gebruik maken van de kennis over innovatief aanbesteden die er in steden in de MRA, waaronder Amsterdam, aanwezig is.

Wat is de rol van de Amsterdam Economic Board?

De Board (en ander MRA-gemeenten) ondersteunde Haarlem vanaf het begin van de aanvraag en draagt bij aan dit partnerschap door ervaringen uit de Board Uitdagingen te delen en te verkennen waar betere aanbestedingen oplossingen en transities zouden kunnen versnellen. Ook stelt de Board haar netwerk in de MRA (dus vooral de link met bedrijven en kennisinstellingen) en in de EU beschikbaar waar nodig.

Praktisch

Het Urban Agenda Partnership Innovative Procurement gaat eind juni van start met een (besloten) launch event voor alle deelnemende partners. Openbare events en interessante tussenuitkomsten worden op de Boardsite gedeeld.

Wil je meer weten over de Urban Agenda in het algemeen, kijk dan op de site van de Urban Agenda. Op 4 juli is er een Nederlandse werkconferentie die de balans opmaakt na het eerste jaar van de EU Urban Agenda. De EU heeft ook een landingspagina gecreëerd speciaal voor steden.