Volop kansen in de nieuwe circulaire werkelijkheid

Data zijn de zuurstof van de circulaire economie – deel 1

Minder afval, minder grondstoffen, minder CO2

De circulaire economie is een nieuwe economie, waarin we op een verantwoorde wijze consumeren en produceren, met respect voor de grenzen die de aarde ons stelt en oog voor rechtvaardigheid en sociale waarden. In een circulaire economie produceren we geen afval en hergebruiken we op grote schaal bestaande grondstoffen op een hoogwaardige manier. Daardoor gebruiken we minder nieuwe grondstoffen en blijft de waarde van producten, materialen en grondstoffen zo lang mogelijk behouden voor ons economisch systeem.

In een circulaire economie hebben we afscheid genomen van het destructieve take-make-waste-principe. We beschermen schaarse grondstoffen die we bijvoorbeeld nodig hebben voor technologie en de energietransitie. En, ook niet onbelangrijk, we helpen de wereldwijde CO2-uitstoot te verminderen. Nu is namelijk meer dan de helft van de wereldwijde CO2-uitstoot indirect het gevolg van ons consumptiegedrag en de daarbij behorende productie van materialen en goederen. Daarnaast draagt ons huidige consumptiegedrag bij aan de uitbuiting van arbeiders in verre landen, zoals in de mijnbouw of de kledingindustrie. Tegelijkertijd kan de circulaire economie juist zorgen voor een nieuwe impuls van de werkgelegenheid in de regio, doordat er meer banen nodig zijn binnen de reparatie- en verwerkingssector.

Beschikbaarheid materialen

Werken aan een circulaire economie is niet alleen maatschappelijk verantwoord en fijn voor je reputatie: je hele bedrijf profiteert ervan. Je verzekert jezelf namelijk van de beschikbaarheid van materialen op de lange termijn en integreert die nieuwe, circulaire werkwijze in je bestaande of nieuwe businessmodel. Je bedrijf is dus toekomstbestendiger als je circulair gaat opereren.

Bijvoorbeeld omdat je door grondstoffen en producten her te gebruiken, minder afhankelijk wordt van complexe internationale logistieke ketens — wat door de huidige coronacrisis extra interessant is. Als gevolg hiervan lagen er wereldwijd immers flink wat productiefaciliteiten noodgedwongen stil en verplaatst de internationale handel zich (al dan niet tijdelijk) naar lokale afnemers.

Een andere belangrijke reden om circulair te gaan opereren is dat klanten, klanten — overheden, bedrijven én consumenten — steeds hogere eisen aan je stellen. Zo wil de gemeente Amsterdam dat in 2022 tien procent van de inkoop circulair is en dat in 2023 alle inkoopvoorwaarden en -contracten in de gebouwde omgeving circulair zijn. Ook werkt de gemeente aan een monitor die allerlei data gebruikt om te meten in hoeverre Amsterdam al circulair is en op welke vlakken het wel of juist niet goed gaat. Daarnaast sluiten steeds meer organisaties zich aan bij Inkopen met Impact, een initiatief van de Amsterdam Economic Board dat circulair en duurzaam inkopen stimuleert, ook daarbij speelt data een belangrijke rol. Binnen de Metropool Amsterdam groeit de markt voor circulaire producten dus rap: als je nu al actief bent op die markt is het makkelijker om daar een stevige positie te verwerven.

Circulaire ketens en circulaire voorbeelden

Grote bedrijven die een deel van hun ketens circulair hebben gemaakt hebben al een goede business case in handen. Neem Auping, dat matrassen een tweede leven geeft, en Signify, dat met Circular Lighting verlichting als dienst aanbiedt. Ook steeds meer andere bedrijven bieden hun producten ‘as-a-service’ aan. Het is een ideaal business model voor de circulaire economie. Klanten betalen dan voor het gebruik van het product, in plaats van voor het bezit ervan. Als leverancier van deze dienst heb je dus een extra prikkel om een duurzaam product te maken, waarvan onderdelen goed vervangbaar zijn.
Daarnaast zijn er al flink wat succesvolle bedrijven die producten verkopen die volledig uit hergebruikte materialen bestaan. Denk aan tassen gemaakt van oude brandweerslangen of reclamedoeken of plantenbakken van gerecycled plastic.

Data belangrijk voor succes circulaire economie

Het Planbureau voor de Leefomgeving stelde vorig jaar echter vast dat nieuwe circulaire initiatieven maar moeilijk doorbreken. Het kan dus nog beter. Hoe? Met data. Met data kunnen we het effect van aanpassingen monitoren en vraag en aanbod in de circulaire economie aan elkaar verbinden. Niet voor niets worden data ook wel de zuurstof van de circulaire economie genoemd. In het volgende artikel geven we je drie redenen om hier slimmer mee om te gaan. Daarna laten we zien wat je zelf kunt doen en delen we de ervaringen van circulaire ondernemers.

Deze artikelenreeks is een initiatief van Hogeschool van Amsterdam | Gemeente Amsterdam | Amsterdam Economic Board | Amsterdam Smart City | Metabolic en AMS Institute. Samen willen zij de circulaire economie in de Metropoolregio Amsterdam versnellen met praktische verhalen voor en over ondernemers en bedrijven. We nodigen iedereen uit mee te doen met de discussie op amsterdamsmartcity.com