‘Het verhaal van de MRA is het verhaal van vooruitgang’

State of the Region is een jaarlijks evenement. De State of the Region bestaat uit de Acts of the Region,  Facts of the Region en de Future of the Region en vormt de aftrap van het festival WeMakeThe.City dat van 17 tot 23 juni plaatsvond in de Metropoolregio Amsterdam en State of the Region op 17 juni. Tijdens de Acts of the Region stond de ondertekening van de Green Deal Zero Emissions Stadslogistiek en Een jaar Circulair Inkopen centraal. Hoogleraar Henry de Groot presenteerde de Economische Verkenningen van de Metropoolregio Amsterdam als onderdeel van Facts of the Region. Tijdens de Future of the Region spraken Paul Spies, Indy Yohar en Burgemeester Femke Halsema. Dit artikel is een verslag van Future of the Region.

‘Terug naar Holland’ heet het verhaal van Paul Spies, de eerste spreker deze middag in Theater Amsterdam. Hij was directeur van het Amsterdam Museum en is nu in Berlijn verantwoordelijk voor vijf stadsmusea. Spies neemt ons mee terug in de tijd, naar het Holland van de zestiende en zeventiende eeuw. De regio verdiende toen zijn geld met visserij en overzeese handel. “Iets verdienen met lucht en water: de Hollander kan het. Hij wordt er zelfs schathemelrijk mee. De regio Amsterdam is in de zeventiende eeuw New York én Silicon Valley ineen.”

In die tijd wordt in de waterschappen ook de basis gelegd voor het polderen, het is een vroege vorm van democratie. De Spaanse koning wordt eruit gegooid, net als de katholieke kerk. “Die eerste omdat hij te veel belasting heft en de kerk kost ook te veel geld, zo vindt de Hollandse handelsgeest”, analyseert Spies. Het is de tijd waarin de basis wordt gelegd voor het creatieve denken, de tolerantie en de verantwoordelijkheid die de MRA nog steeds kenmerken.

Ondemocratisch en protserig

Hoe anders ging het in die tijd in Berlijn, waar Spies nu woont. Het leiderschap was er weinig democratisch en protserig, getuige ook het Berliner Stadtschloss dat toen werd gebouwd. De DDR brak dat paleis af en inmiddels is het weer herbouwd. Het vestigt onder meer het Stadsmuseum waar Spies leiding aan geeft. “Daar tonen we volgend jaar een grote expositie over de internationale geschiedenis van Berlijn.”

Fotografie: Marijn de Wijs | Klik hier voor meer foto’s

Amsterdam explodeerde in de zeventiende eeuw, Berlijn vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw. “Beide steden groeien uit hun jasje. Amsterdam zoekt nu de samenwerking en sticht een regio op basis van overleg en consensus. Berlijn moet ook gaan kijken naar de regio rond de stad.”

Er liggen kansen in het aangrenzende Brandenburg, dat dunbevolkt is. Maar de onderlinge verschillen zijn groot. Spies besluit. “Wat gaat Berlijn doen? Gaan ze de grenzen slechten met een wet? Of gaan ze de ommelanden met respect aanspreken? Misschien is het een veelzeggend signaal dat ze een polderende Hollander hebben gevraagd om hun geschiedenis te presenteren.”

Mooie initiatieven

Het verhaal van Spies, die vol lof is over de samenwerking binnen de MRA, vormt een mooie aanleiding om eens te gaan kijken naar wat er hier allemaal gebeurt. Op 17 juni tijdens de Acts of the Region tekenden bijvoorbeeld vijftig bedrijven de Green Deal Zero Emission Stadslogistiek tijdens Acts of the Region, waarin ze beloven te werken aan schonere en gezondere lucht in de stad.

Andere mooie voorbeelden zijn de de Roadmap Circulair Inkopen die eerder vandaag officieel werd gelanceerd tijdens de Act Een jaar Circulair Inkopen en het Zero Waste-initiatief op de Zuidas. Al eerder werd het programma TechConnect gelanceerd: een initiatief van de Board dat mensen opleidt voor tech-banen om zo de arbeidsmarkt beter te laten aansluiten op de vraag die er is.

De grote transitie

Als we klaar willen zijn voor de grote uitdagingen van de toekomst en niet slechts een oppervlakkige verandering willen realiseren, hebben we een nieuwe institutionele infrastructuur nodig: dat is de boodschap van de Britse architect Indy Johar. Johar is een van de oprichters van het collectief 00 en leidt het Dark Matter Laboratories team. Daarnaast is hij Senior Innovation Associate bij Young Foundation en gasthoogleraar aan de University of Sheffield.

Fotografie: Marijn de Wijs | Klik hier voor meer foto’s

“Het klimaat verandert. Door die stijgende temperaturen daalt de voedingswaarde van het eten dat we binnenkrijgen. Overstroming is momenteel in de VS het op drie na hoogste financiële risico. De ongelijkheid in de wereld groeit. Veel banen in de middenklasse bestaan straks niet meer als gevolg van automatisering.”

‘Overheid: innoveer!’

Johar legt uit dat de goede verdeling van rijkdom en het goede onderwijs ertoe bijdroegen dat het Verenigd Koninkrijk een vruchtbare bodem was voor de Industriële Revolutie. “Veel bedrijven zeggen dat de overheid zich minder moet bemoeien met het bedrijfsleven. Ik zeg juist: overheid, innoveer. We hebben namelijk radicaal nieuwe instituten nodig. De overheid moet een vruchtbare bodem creëren voor de grote transitie.”

Wat we bijvoorbeeld moeten doen? Investeren in onderwijs voor volwassenen. “Niet om ze vaardigheden te leren, maar om ze te leren hun eigen leven vorm te geven”, zegt Johar. Qua gezondheid moeten we meer investeren in preventie en we moeten werken aan digitaal burgerschap. Ook moet er financiering komen voor de grote transitie. “Ik heb het dan over een Marshall-achtig plan”, zegt hij.

Hij besluit: “We hebben hier al een goede institutionele infrastructuur om ook de instituten van de 21ste eeuw te bouwen. Degene die dat doet, die bouwt aan de volgende grote revolutie.”

State of the Region

Femke Halsema is niet alleen burgemeester van Amsterdam, maar ook voorzitter van Amsterdam Economic Board en van amsterdam&partners. Zij spreekt dit jaar haar eerste State of the Region uit.

Ze noemt eerst een paar historische regionale feiten: in het jaar 14 na Christus legden de Romeinen bij Velzen een haven aan, in 1976 ontvingen de eerste bewoners van Almere de sleutels van hun huis en in 1918 markeerde de eerste seintoestelfabriek in Hilversum het begin van het Mediapark aldaar.

Fotografie: Marijn de Wijs | Klik hier voor meer foto’s

Volgens Halsema zijn dit verhalen die de regio kunnen binden. “Een gezamenlijke identiteit laat zich niet zomaar opleggen. Die groeit geleidelijk. Uit de wirwar van anekdoten kunnen we een paar leidraden halen, thema’s die steeds terugkeren: handel, internationalisme en water.” Dat gedeelde verleden biedt houvast voor de toekomst. “Het verhaal van de MRA, het verhaal van onze regio, is een verhaal van vooruitgang, van het tackelen van grote uitdagingen.”

De grote uitdaging van dit moment is volgens de burgemeester het toenemende sociaaleconomische verschil. “De meest kwetsbaren in onze regio wonen vaak in de periferie, in het noorden van de regio, dat ook minder goed bereikbaar is. In onze besluiten over de vestiging van voorzieningen, moeten we rekening houden met die verschillen tussen noord en zuid.”

De netwerkstructuur die er nu is in de regio kan verzanden in vrijblijvendheid, waarschuwt Halsema. “Er worden nieuwe governancestructuren bedacht die hopelijk slagvaardiger zijn, maar dat is niet het belangrijkste. De geloofwaardigheid van de regio valt of staat met gedeeld enthousiasme, met onze bereidheid om samen te werken, ook als dat ten koste gaat van de lokale autonomie.” En dan, tot slot: “De kracht van de MRA zit niet in de molens, in de dijken en de gebouwen, maar in de mensen die dagelijks aan elkaar en aan de wereld tonen wat het betekent om hier te leven.”

WeMakethe.City

En dan is het tijd voor de officiële opening van het WeMakethe.City Festival. Op het podium komen ook de andere burgemeesters van de regio, samen met scholieren van het Mundus College. Halsema: “Ik hoop deze week op een uitbarsting van creativiteit en vindingrijkheid.”

Lees verder

• AT5: “Halsema pleit voor meer verbinding in de metropoolregio Amsterdam (en voor een glaasje water)“
• NU.nl: “Halsema pleit voor meer verbinding in metropoolregio Amsterdam“
• Nul20: “‘Afspraken over verdeling sociale huurwoningen tussen noord- en zuidkant regio‘”

Tekst: Mirjam Streefkerk | Fotografie: Marijn de Wijs