Krachtig economisch herstel in de MRA

De Zaanse wethouder Dennis Straat opende de bijeenkomst door het bedrijfsleven te bedanken voor hun “lef, weerbaarheid en kracht” die het economisch herstel van de MRA mogelijk heeft gemaakt. Dat het goed gaat met de economie van de MRA is echter geen reden om in slaap te sussen, stelde Straat. “Het zijn onzekere tijden. Denk aan de Brexit, Trump, het Midden-Oosten of de Nederlandse verkiezingen.” Deze onzekere factoren zijn niet alleen negatief, maar bieden ook kansen. Juist daarom is het goed dat de MRA een intensieve, bestuurlijke samenwerking kent.”

Dalende werkloosheid

Hoogleraar regionaal economische dynamiek Henri de Groot lichtte de belangrijkste conclusies van de Economische Verkenningen MRA 2017 toe. Hij benadrukte “wellicht de grootste waarde van de Economische Verkenningen: ze zijn gebaseerd op feiten, en niet op fictie, zoals momenteel in de landelijke politieke arena nog wel eens anders is. Dus wie vanavond tijdens Pauw en Jinek in slaap dreigt te sukkelen, kan zich nu met dit boekje vermaken en in de feiten verdiepen.”

Eén van de belangrijkste feiten is dat de economie van de MRA dit jaar naar verwachting groeit met 2,5 procent. Dit is hoger dan de groei van Nederland en gunstig ten opzichte van concurrerende Europese metropoolregio’s. De werkloosheid daalde in 2016 fors tot 6,5 procent en naar verwachting zelfs naar 5,9 procent in 2017.

De economische structuur van de MRA is tijdens het herstel van de Grote Recessie veranderd. Niet langer is de financiële sector één van de belangrijkste groeimotoren. De groei van de MRA wordt nu met name gedreven door Groothandel, Specialistische zakelijke diensten (zoals juridische dienstverlening) en Overige zakelijke diensten (waaronder uitzend- en reisbureaus). De veranderende sectorstructuur laat volgens De Groot zien dat de MRA weerbaar en wendbaar is: de recessie werd mede opgevangen door nieuwe economische activiteiten.

De groei wordt sinds kort ook weer in belangrijke mate gedragen door binnenlandse consumptie en aantrekkende investeringen. De afhankelijkheid van het buitenland neemt hierdoor af. De Groot: “Maar de MRA is niet immuun voor externe onzekerheden. Zo staat de wereldhandel onder druk door opkomend protectionisme. Ook over de eurozone zijn er zorgen, bijvoorbeeld over de financiële gezondheid van zuidelijke lidstaten.”

De MRA telt nu bijna 2,5 miljoen inwoners en dit aantal blijft groeien. Hierdoor stijgen de huizenprijzen, met name in Amsterdam en Amstel-Meerlanden. “Stijgende prijzen zijn ook een indicatie van de aantrekkelijkheid van een locatie om te wonen en te werken”, zei De Groot. “Wat opvalt is dat in de dichtstbevolkte gebieden de prijzen het sterkst toenemen. Dit laat zien dat nabijheid een belangrijke economische factor is.” De druk op de woningmarkt zorgt ook voor bestuurlijke uitdagingen. Zo is het van belang dat er voor de middenklassen in de (binnen)steden betaalbare woonruimte binnen bereik blijft. De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt – onder hoogopgeleiden groeit bijvoorbeeld de mismatch op de arbeidsmarkt en het aandeel zelfstandigen neemt toe– laten zien dat een leven lang leren cruciaal blijft.

De Groot: “Als ik u drie boodschappen mag meegeven dan zijn dat ten eerste dat de regio krachtig, wendbaar en weerbaar is, ten tweede dat het internationaal klimaat guur blijft en tot slot dat de versterking van de positie als lerende economie vereist is. De uitdagingen blijven daarmee groot. De MRA biedt het juiste schaalniveau om die uitdagingen te lijf te gaan. De regio heeft het potentieel om daadwerkelijk het verschil te maken. Ik hoop dat deze Economische Verkenningen een bijdrage leveren aan een beter begrip van het functioneren van de regio.”

Zelfrijdende auto’s en zelfvarende vlotten

In zijn bijdrage benadrukte Carlo Ratti dat ook mobiliteit belangrijk is voor de MRA wil het zijn agglomeratiepotentieel ten volle benutten. Carlo Ratti, directeur van het SENSEable Lab MIT (Boston) en verbonden aan Amsterdam Institute for Metropolitan Solutions AMS, liet zien hoe informatietechnologie en the internet of things een steeds grotere rol zal spelen in het bereikbaar houden van metropoolregio’s. Hierdoor zullen steden zeer waarschijnlijk minder auto’s kennen. Ratti: “Uit ons onderzoek naar taxigebruik in New York City blijkt dat 40 procent van de ritten gedeeld kan worden terwijl gebruikers nog altijd op tijd op de door hun gewenste locatie komen. In een app geef je aan waar je op welk tijdstip wilt zijn en deze rekent vervolgens uit welke rit voor jou het slimst is. Dankzij the internet of things weet de app waar welke auto rijdt en wat hun bestemming is. Zo komt het delen van auto’s of taxi heel dichtbij en dit kan tot een enorme reductie van auto’s in steden leiden.”

De zelfrijdende auto maakt stoplichten wellicht (deels) overbodig, omdat auto’s met elkaar communiceren en zich aanpassen aan elkaars gedrag. “Dit betekent dat automobilisten op kruispunten veel minder hoeven te wachten voor een rood licht, wat de doorstroom aanzienlijk verbetert.”

Voor Amsterdam heeft Ratti en zijn team gewerkt aan zelfvarende boten, die ze Roboats noemen. “Roboats kunnen ingezet worden om pakketten en vracht te vervoeren. Of als tijdelijke bruggen bij een groot evenement of tijdens een noodsituatie.” De Roboats zijn op afstand te besturen, net als drones. “Ook hier kan ict de mobiliteitsdruk in een stad verlichten.”

Talent is hard nodig

In de kenniseconomie is het ontwikkelen van talenten cruciaal. Hoe gaat een snel groeiende, internationale onderneming als Booking.com daarmee om? Gillian Tans, CEO van Booking.com, vertelde hoe haar bedrijf meer dan 14.000 mensen in dienst heeft, waarvan 3.500 in Amsterdam, waar het hoofdkwartier is gevestigd. Tachtig procent van hen is niet-Nederlands. Booking.com heeft meer dan honderd nationaliteiten in Amsterdam op de loonlijst staan. “We hebben geleerd dat je niet alleen goed moet zorgen voor je nieuwe buitenlandse werknemers, maar ook voor hun partners en hun kinderen. Als zij niet tevreden zijn, loop je het risico dat ze snel weer naar huis gaan.” Booking.com zou dan ook graag meer internationale scholen in de MRA zien. “Een groot probleem, waar snel iets aan moet gebeuren.” Ook maakt Booking.com zich zorg over voldoende betaalbare woningen voor haar werknemers.

State of the Region

Rijk van Ark, directeur MRA Bureau en Nina Tellegen, directeur Amsterdam Economic Board, sloten de bijeenkomst af door naar volgend jaar te kijken. “We werken aan een State of the Region, een beetje als de State of the Valley in Silicon Valley,” vertelde Tellegen. “Op deze dag presenteren we natuurlijk de Economische Verkenningen MRA, maar willen we ook andere thema’s als mobiliteit, wonen en duurzaamheid uitgebreid belichten.” Van Ark: “Dat is heel belangrijk. Want wat me bij deze bijeenkomst weer op viel – juist in de context van verkiezingen – is hoe belangrijk het is om de feiten op een rij te hebben.”

Download HIER De Economische Verkenningen MRA 2017
Download HIER  De Hoofdlijnen Economische Verkenningen MRA 2017